การใช้และปัญหาการใช้บริการเอกสารโบราณในสำนักหอสมุดแห่งชาติ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีประสงค์เพื่อศึกษาการใช้และปัญหาการใช้บริการเอกสารโบราณในสำนักหอสมุดแห่งชาติ ผู้วิจัยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลหลักได้แก่ กลุ่มผู้ใช้บริการและกลุ่มผู้ให้บริการเอกสารโบราณในสำนักหอสมุดแห่งชาติ จำนวน 23 คน และเครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสัมภาษณ์ไม่มีโครงสร้าง พบผลการวิจัย ดังนี้ 1. ผู้ใช้บริการมีการใช้บริการเอกสารโบราณในสำนักหอสมุดแห่งชาติ ประกอบด้วย 5 ด้าน ได้แก่ 1) ด้านบริการที่ใช้ ส่วนใหญ่ผู้ใช้มีใช้บริการนั่งอ่านและคัดลอกข้อมูลจากเอกสารโบราณ บริการถ่ายสำเนาเอกสารโบราณ และบริการตอบคำถามและช่วยการศึกษาค้นคว้า 2) ด้านทรัพยากรสารสนเทศที่ใช้ ส่วนใหญ่ผู้ใช้มีการใช้หนังสือสมุดไทยและคัมภีร์ใบลาน อยู่ช่วงระหว่างสมัยรัชกาล ที่ 3 ถึง รัชกาลที่ 5 3) ด้านวัตถุประสงค์ในการใช้ ผู้ใช้มีการใช้เพื่อประกอบการทำงานและการศึกษาค้นคว้า 4) ด้านเครื่องมือในการสืบค้น ผู้ใช้ใช้บัตรรายการและสมุดทะเบียนในสืบค้นข้อมูลเอกสารโบราณ และ 5) ด้านแหล่งสารสนเทศที่ใช้ ผู้ใช้มีการใช้ห้องบริการหนังสือตัวเขียนและจารึก สำนักหอสมุดแห่งชาติ ห้องสมุดและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับเอกสารโบราณ แหล่งสารสนเทศทางออนไลน์ และแหล่งสารสนเทศบุคคล 2. ผู้ให้บริการมีการจัดบริการเอกสารโบราณในสำนักหอสมุดแห่งชาติ ประกอบด้วย 5 ด้าน 1) ด้านการบริหารจัดการเอกสารโบราณ ครอบคลุม นโยบายการบริการ กฎระเบียบ ข้อบังคับและแนวปฏิบัติ บุคคลผู้ให้บริการ และสถานที่และสภาพแวดล้อมการให้บริการและสิ่งอำนวยความสะดวก 2)  ด้านทรัพยากรที่ให้บริการ ได้แก่ จารึก คัมภีร์ใบลาน และหนังสมุดไทย  3) ด้านการจัดหมวดหมู่เอกสารโบราณ สำนักหอสมุดแห่งชาติมีการพัฒนาระบบการจัดหมวดหมู่เอกสารโบราณขึ้นใช้เฉพาะภายในสำนักหอสมุดแห่งชาติเท่านั้น 4) ด้านการบริการเผยแพร่ ได้แก่ บริการถ่ายสำเนา บริการไมโครฟิล์ม 3. ปัญหาของผู้ใช้บริการเอกสารโบราณในสำนักหอสมุดแห่งชาติ ได้แก่ ด้านกฎระเบียบ ข้อบังคับและแนวปฏิบัติ และด้านเครื่องมือสืบค้น ส่วนปัญหาของผู้ให้บริการเอกสารโบราณ ได้แก่ ด้านบุคลากรผู้ให้บริการ ด้านเครื่องมือช่วยสืบค้น ด้านการบริการเผยแพร่ และด้านสิ่งอำนวยความสะดวกThe purposes of this study were to study the problems related to using ancient document services at National Library of Thailand. The qualitative research method chosen was in-depth interviewing. Semi-structured interviews were conducted to collect the data from twenty-three users and service staff in National Library of Thailand. 1. Users with access to ancient documents service at National of Thailand assemble five included 1) usage service most users read and handwritten data from the ancient documents, photocopying service and answering questions service 2) usage resources most users with access to thai book and palm-leaf manuscripts in King Rama III to King Rama IV 3) usage objective used to work and studying 4) search tools users with access to catalogue cards and register and 5) usage information sources users with access to thai book and inscription service room at National Library of Thailand, library and ancient document of department, online resources and person resources 2. Service staff managed services to the ancient document at National Library of Thailand include 1) ancient document management include service policies, rules regulations and guidelines, service staff and place service environment and facilities 2) service resources include inscription, thai book and palm-leaf manuscripts 3) ancient document classification found that National Library of Thailand has developed a dedicated system 4) ancient document services include photocopying service, microfilm service, answering questions and helping to study service, introduction to ancient documents service, training service and ancient documents tour; ancient documents of the preservation for the philologist ancient and the users 5) search tools include catalogue cards and register. 3. This study also identified some barriers encountered by ancient document users included the following: rules and regulations, search tools; and service staff included the following; service staff, search tools, services and facilities.