ผลของสารสกัดหยาบจากข่อย ฟ้าทะลายโจร และขมิ้นชันแต่ละชนิด ร่วมกับคลอเฮกซิดีนในการยับยั้งเชื้อสเตร็ปโตคอคคัส มิวแทนส์

The Effect of each Crude Extract from Streblus asper, Andrographis paniculata and Curcuma longa in combination with Chlorhexidine for Antimicrobial Activity against Streptococcus mutans

Abstract

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อสเตร็ปโตคอคคัส มิวแทนส์ ของคลอเฮกซิดีนร่วมกับสารสกัดหยาบจากสมุนไพร 3 ชนิด ได้แก่ ข่อย ฟ้าทะลายโจร และขมิ้นชัน วัสดุอุปกรณ์และวิธีการ สกัดสารสมุนไพรข่อย ฟ้าทะลายโจร และขมิ้นชันด้วยด้วยเอทานอลร้อยละ 95 และนำสารแต่ละชนิดมาทดสอบฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อสเตร็ปโตคอคคัส มิวแทนส์ หลังจากนั้นนำสารสกัดหยาบจากข่อย ฟ้าทะลายโจร และขมิ้นชัน แต่ละชนิดร่วมกับคลอเฮกซิดีนความเข้มข้นต่าง ๆ มาทดสอบผลในการยับยั้งเชื้อสเตร็ปโตคอคคัส มิวแทนส์ โดยใช้วิธีดิสก์ดิฟฟิวชั่น ผลการทดลอง สารสกัดหยาบจากขมิ้นชันให้ฤทธิ์ในการยับยังเชื้อเชื้อสเตร็ปโตคอคคัส มิวแทนส์ได้สูงที่สุดในทุกความเข้มข้น รองลงมาได้แก่ สารสกัดหยาบจากข่อยและฟ้าทะลายโจร ตามลำดับ และจากการศึกษาคลอเฮกซิดีนร่วมกับสารสกัดหยาบจากข่อย ฟ้าทะลายโจรและขมิ้นชันแต่ละชนิดพบว่าสารละลายที่มีคลอเฮกซิดีนร่วมกับสารสกัดหยาบจากข่อยความเข้มข้น 1:4 และ 1:2, 1:4 และ 1:4, 1:16 และ 1:2, 1:64 และ 1:2 มีค่าเฉลี่ยเส้นผ่านศูนย์กลางของบริเวณยับยั้งเชื้อมากกว่าหรือเท่ากับของคลอเฮกซิดีนร้อยละ 0.12 และสารละลายที่มีคลอเฮกซิดีนความเข้มข้น 1:4 ร่วมกับสารสกัดหยาบจากฟ้าทะลายโจรความเข้มข้น 1:2 ได้ค่าเฉลี่ยเส้นผ่านศูนย์กลางของบริเวณยับยั้งเชื้อมากกว่าคลอเฮกซิดีนร้อยละ 0.12 สรุป สารสกัดหยาบจากข่อย และฟ้าทะลายโจรเมื่อนำมาใช้ร่วมกับคลอเฮกซิดีนในความเข้มข้นที่เหมาะสมสามารถยับยั้งเชื้อสเตร็ปโตคอคคัส มิวแทนส์ได้เทียบเท่ากับคลอเฮกซิดีนร้อยละ 0.12 และเมื่อนำข่อยความเข้มข้น 1:2 ร่วมกับความเข้มข้นที่น้อยที่สุดของคลอเฮกซิดีนคือ 1:64 สามารถให้ผลการยับยั้งเชื้อได้เทียบเท่ากับคลอเฮกซิดีนร้อยละ 0.12 ซึ่งสามารถลดการใช้คลอเฮกซิดีนลงได้ถึง 64 เท่า [Objective: To study the antimicrobial activity against Streptococcus mutans of chlorhexidine in combination with each crude extract from Streblus asper, Andrographis paniculata and Curcuma longa. Material and methods: Streblus asper, Andrographis paniculata and Curcuma longa were extracted with 95% ethanol and each crude extract was studied for antimicrobial activity against Streptococcus mutans. Then each crude extract from S. asper, A. paniculata and C. longa combining with chlorhexidine in various concentrations was studied for antimicrobial activity against S. mutans by using disc diffusion method. Results: The crude extract from C. longa displayed the highest antimicrobial activities against S. mutans in all concentrations, then S. asper and A. paniculata, respectively. The study of chlorhexidine with each crude extract from S. asper, A. paniculata and C. longa showed that chlorhexidine with S. asper concentration 1:4 and 1:2, 1:4 and 1:4, 1:16 and 1:2, 1:64 and 1:2 gave the mean of inhibition zone diameters greater than or equal to the 0.12% chlorhexidine. Moreover the chlorhexidine concentration 1:4 combined with A. paniculata concentration 1:2 exhibited the higher mean of inhibition zone diameters than 0.12% chlorhexidine. Conclusion: The crude extract from S. asper and A. paniculata when combining with chlorhexidine in appropriate concentration, could inhibit S. mutans which as equals to 0.12% chlorhexidine. Using crude extracts from S. asper concentration 1:2 in combination with the lowest concentration of chlorhexidine (1:64), could show antimicrobial activities similar to 0.12% chlorhexidine,which can reduce the use of chlorhexidine by 64 times.]