ความสัมพันธ์ของก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปกับโรคหัวใจและหลอดเลือด การศึกษาย้อนหลังในระยะเวลา 6 ปี

Abstract

ก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไป (Common Carotid Artery Calcification; CCAC)เป็นการเกาะของแผ่นคราบแคลเซียมที่พบในหลอดเลือดและมักพบได้บ่อยในบริเวณส่วนแยกของเส้นเลือดแดงคาโรติด โดยสามารถพบได้จากภาพถ่ายรังสีชนิดแพโนรามิก ความชุกในการพบก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปในภาพถ่ายรังสีชนิดแพโนรามิกเท่ากับร้อยละ 2–10 นอกจากนี้ยังมีการศึกษาพบว่าก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปมีความสัมพันธ์ในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดวัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปกับโรคหัวใจและหลอดเลือดและภาวะความดันโลหิตสูงวิธีการวิจัย: รวบรวมภาพถ่ายรังสีชนิดแพโนรามิกจากโรงพยาบาลทันตกรรม คณะทันตแพทยศาสตร์มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556-2562 จากภาพรังสีทั้งสิ้น 1200 ภาพ ของผู้ป่วยทางทันตกรรมที่มีอายุ 50 ปีขึ้นไป เพื่อนำข้อมูลส่วนบุคคลและประวัติทางการแพทย์ซึ่งได้จากแฟ้มประวัติผู้ป่วยคณะทันตแพทยศาสตร์บันทึกการพบก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไป ซึ่งจะเห็นเป็นก้อนสีขาวบริเวณส่วนแยกของเส้นเลือดแดงคาโรติด หรือตำแหน่งแนวบริเวณกระดูกข้อสันหลัง C3-C4 จากภาพถ่ายรังสีชนิดแพโนรามิกและทำการแปลผลโดยใช้สถิติไคสแควร์ที่ระดับความเชื่อมั่นร้อยละ 95ผลการศึกษา: จากภาพถ่ายรังสีชนิดแพโนรามิกทั้งสิ้น 1200 ภาพ พบว่ามีก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไป จำนวน 136 คน (11.3%) โดยแบ่งเป็นเพศชาย 37 คน (27.21%) และเพศหญิง 99 คน(72.79%) ในกลุ่มประชากรที่ก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปพบว่ามีความสัมพันธ์กับปัจจัยด้านเพศอย่างมีนัยสำคัญ (p = 0.002) นอกจากนี้พบว่าก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปมีความสัมพันธ์กับการมีภาวะความดันโลหิตสูง (p = 0.002) แต่ไม่พบความสัมพันธ์กับโรคหัวใจและหลอดเลือดอื่น (p = 0.511)สรุปผล: ปัจจัยทางเพศมีความแตกต่างกันในการพบก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปและพบความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับการเกิดภาวะความดันโลหิตสูง ซึ่งแม้ว่าจะไม่พบการมีก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไป ที่สัมพันธ์กับโรคหัวใจและหลอดเลือด แต่สภาวะความดันโลหิตสูงจัดเป็นปัญหาทางการแพทย์ที่จะนำไปสู่โรคหัวใจและหลอดเลือดได้ ดังนั้นทันตแพทย์ควรที่จะสังเกตการมีก้อนนี้บนภาพถ่ายรังสีชนิดแพโนรามิกของผู้ป่วยคำสำคัญ: โรคหัวใจและหลอดเลือด ก้อนแคลเซียมบริเวณหลอดเลือดแดงคาโรติดทั่วไปภาวะความดันโลหิตสูง ภาพถ่ายรังสีชนิดแพโนรามิก The relationship between Common Carotid Artery Calcification and cardiovascular diseases: A 6 years retrospective studyAbstractCommon Carotid Artery Calcification (CCAC) is a calcified plaque in the blood vessels. It is commonly found at the bifurcation of the carotid artery and can be detected from dental panoramic film. The prevalence of CCAC in panoramic radiograph is reported from 2-10 %. Some studies have found the association between CCAC and Cardiovascular Diseases (CVDs).Objectives: To study the relationship between Common Carotid Artery Calcification and Cardiovascular Diseases and Hypertension.Material and Methods: Panoramic radiographs were obtained from Dental Hospital, Faculty of Dentistry, Srinakharinwirot University, during year 2013 to 2018. One thousand two hundred films of dental patients who were 50 years old or above were collected. Their personal data and past medical history were retrieved from the archival records of dental school. CCAC, which is a radiopaque mass between the C3-C4 area of intervertebral were recorded and data were analyzed by chi-square test at p < 0.05 statistical significant.Results: From total number of 1200 panoramic films. The CCAC were found in 136 (11.3%) films which were 37 (27.21%) males and 99 (72.79%) females. From statistical analysis in the group who had CCAC showed the relationship between CCAC and gender significantly (p = 0.002). There was the relationship between CCAC and hypertension (p = 0.002), but not with other CVDs (p = 0.511).Conclusion: Gender showed different on CCAC detection. The relationship between CCAC and hypertension was significant, but CVDs were not. However, hypertension is one of medical problem which may lead to CVDs. Therefore, it seems that the detection of CCAC on panoramic radiographs should be carefully considered by the dentist.Keyword: Cardiovascular Diseases, Common Carotid Artery Calcification (CCAC), Hypertension,Panoramic radiograph. ว.ทันต.มศว ปีที่ 13 ฉบับที่ 1 พ.ศ. 2563 หน้า 88-101.SWU Dent J. 2020;13(1):88-101.