ดัชนีเมนทัลและดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์ สำหรับประเมินสภาวะกระดูกพรุนทางคลินิก:การศึกษานำร่องย้อนหลัง 10ปี ในกลุ่มผู้ป่วยทางทันตกรรม คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของ ดัชนีเมนทัล และ ดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์ จากภาพรังสีแพโนรามาและปัจจัยเสี่ยงสภาวะกระดูกพรุนในผู้ป่วยทางทันตกรรม วัสดุและวิธีการทดลอง: รวบรวมภาพรังสีแพโนรามาของคณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ตั้งแต่ปี พ.ศ.2548 ถึง ปี พ.ศ.2555 เพื่อประเมินดัชนีเมนทัล และ ดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์  เก็บข้อมูลโดยวัดความยาวตั้งแต่จุดกึ่งกลางของเมนทัลฟอราเมน ไปถึง ขอบล่างของกระดูกขากรรไกรล่าง เพื่อใช้เป็นดัชนีเมนทัลและลากเส้นจากขอบล่างของเมนทัลฟอราเมน ไปตั้งฉากกับเส้นที่สัมผัสกับขอบล่างของกระดูกขากรรไกรล่าง แล้วคำนวณสัดส่วนระหว่างเมนทัล คอร์เท็ก และความยาวจากขอบล่างของ เมนทัลฟอราเมน ที่ลงไปตั้งฉากกับ เส้นที่สัมผัสกับขอบล่างของกระดูกขากรรไกรล่าง เพื่อใช้เป็นดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์  การวิเคราะห์ข้อมูล แบ่งเป็น 2 ส่วนคือ (I) แบ่งกลุ่มตัวอย่างตามเพศ และ (II) แบ่งตามช่วงอายุ ได้ 2 กลุ่ม คือ ช่วงอายุ 20-30 ปี (เพศชาย และ เพศหญิง) (ช่วงมวลกระดูกสูงสุด) และ ช่วงอายุมากกว่า 60 ปี(เพศชาย และ เพศหญิง) นำข้อมูลมาวิเคราะห์ทางสถิติ ด้วยการวิเคราะห์ทีเทสแบบอิสระ และความแปรปรวนแบบทางเดียว โดยเทียบกับค่าดัชนีเมนทัล และดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์  ที่มีค่ามาตรฐานเท่ากับ 3 มิลลิเมตรและ 0.3 มิลลิเมตรตามลำดับ ผลการศึกษา ส่วน (I) พบว่าค่าดัชนีเมลทัลเท่านั้นที่พบความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างเพศชายและหญิง ส่วน (II) กลุ่มเพศหญิงที่มีอายุเกิน 60 ปีแสดงค่าดัชนีเมลทัลที่สูงกว่ามาตรฐานและ ดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์  ที่ต่ำกว่ามาตรฐานอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ นอกจากนี้ยังพบค่าที่แตกต่างกันของดัชนีเมนทัลและดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์  ระหว่างกลุ่มผู้หญิงอายุมากกว่า 60 ปีและกลุ่มชายอายุน้อย สรุปผล ค่าดัชนีเมนทัลจากภาพรังสีแพโนรามา มีความแตกต่างกันระหว่างเพศชายและหญิง แต่ดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์ ไม่แตกต่าง และค่าดัชนีสองตัวนี้ในกลุ่มเพศหญิงอายุมากกว่า 60 ปี ไม่พบว่าต่ำกว่ามาตรฐานเมื่อเทียบกับกลุ่มศึกษาอื่นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ คำสำคัญ:  ดัชนีเมนทัล, ดัชนีพาโนรามิกแมนดิบูลาร์, สภาวะกระดูกพรุน, ภาพรังสีแพโนรามา