บรรณาธิการ

Abstract

อาชีพบรรณารักษ์ถูกสำรวจว่ากำลังจะเป็นอาชีพที่สูญหายไปในอนาคต ด้วยเหตุผลที่ว่าจำนวนห้องสมุดจะลดน้อยลงและผู้คนอ่านทางออนไลน์มากขึ้น แต่ก็มีความคิดขัดแย้งว่า ตราบใดที่ข้อมูลหรือสารสนเทศยังอยู่ อาชีพบรรณารักษ์ก็ยังคงอยู่เช่นกัน ซึ่งความคงอยู่นั้นต้องก้าวทันความเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีสารสนเทศ นอกจากนี้เทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ที่สร้างสมองกลและหุ่นยนต์ที่ทำงานได้เหมือนมนุษย์ แม่นยำ และรวดเร็วกว่า อาจมาแทนที่แรงงานมนุษย์ในอนาคต ล้วนเป็นสิ่งท้าทายอาชีพบรรณารักษ์เช่นกัน หันไปมองประเทศพัฒนาแล้วเช่นประเทศสหรัฐอเมริกา พบว่าตำแหน่งงานอาชีพบรรณารักษ์มีการเปลี่ยนแปลไปจากเดิมโดยมีคำว่า Data หรือข้อมูลเข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น Research data librarian, Data librarian, Data analysis librarian, Data services librarian, Data science librarian, Data visualization librarian เป็นต้น นอกจากนี้ยังวิชาใหม่ในสาขาบรรณารักษศาสตร์ คือ วิชาการแสดงข้อมูลเชิงภาพ (Data visualization) เป็นการสื่อสารข้อมูลที่เน้นข้อมูลเชิงปริมาณที่นำมาาวิเคราะห์และสรุปผล จากนั้นนำมาออกแบบให้อยู่ในรูปของแผนผัง แผนที่หรือแผนภูมิ ทำให้ข้อมูลเชิงปริมาณเหล่านั้นดูน่าสนใจ สื่อภาพรวมได้ชัดเจน เข้าใจและง่ายต่อการจดจำ โดยใช้ซอฟต์แวร์ในวิเคราะห์และแปลงข้อมูลดังกล่าวให้กลายเป็นภาพ ซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการสร้างข้อมูลเชิงภาพ เช่น GoogleCharts, iCharts, Raphaël, InfoVis, Modest Maps, Leaflet, Timeline, เป็นต้น Data visualization แตกต่างกับ Infographic ตรงที่ใช้ซอฟต์แวร์วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณเพื่อนำเสนอเป็นภาพ และเป็นการนำเสนอเชิงวิทยาศาสตร์ผ่านสัญลักษณ์หรือรูปภาพต่าง ๆ ซึ่งเป็นที่ยอมรับและเข้าใจโดยทั่วไปอย่างเป็นสากล นับว่าเป็นบทบาทใหม่ของวิชาชีพบรรณารักษ์ที่ยังคงศักยภาพในการจัดการข้อมูลได้ในยุคบิ๊กดาตาเช่นปัจจุบันวารสารบรรณศาสตร์ มศว ได้รับเกียรติให้ตีพิม์บทควาทางวิชาการต่าง ๆ ที่ให้ความรู้ใหม่ ทำให้ผู้อ่านได้ทันต่อความเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์ปัจจุบัน วารสารฉบับนี้มีบทความเพิ่มมากขึ้นและฉบับต่อไปก็มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเช่นกัน กองบรรณาธิการจึงทบทวนเรื่องการปรับเปลี่ยนเป็นวารสารออนไลน์ เพราะสามารถลดต้นทุนการพิมพ์และทรัพยากร รวมทั้งการตีพิมพ์เผยแพร่กระทำได้รวดเร็วยิ่งขึ้น หากผู้อ่านมีความคิดเห็นประการใดเกี่ยวกับประเด็นนี้ สามารถส่งความคิดเห็นมายังกองบรรณาธิการได้ที่อีเมล jlis@swu.ac.th จักขอบพระคุณยิ่ง