ลักษณะเชิงปริมาณของพืชถิ่นเดียวและสถานการณ์ของชนิดพันธุ์พืชต่างถิ่นรุกรานในป่าชุมชนบ้านศรีสรรเพชญ์ อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Sathit Panvilai, Jaran Prajanban and Wichai Pathumchartpat
รับบทความ: 15 มกราคม 2562; แก้ไขบทความ: 8 กันยายน 2562; ยอมรับตีพิมพ์: 10 ตุลาคม 2562
บทคัดย่อ
พืชถิ่นเดียวมีเขตการกระจายพันธุ์ที่ถูกจำกัดโดยปัจจัยของลักษณะทางภูมิประเทศ ลักษณะภูมิอากาศ และชีวปัจจัย ซึ่งพืชมีวิวัฒนาการของการปรับตัวและเจริญในพื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งของโลกโดยไม่พบประชากรในพื้นที่อื่น จากการศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพในอำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ก่อนหน้านี้พบพืชถิ่นเดียวทั้งหมด 9 ชนิด ประกอบด้วย กะเพราหินปูน จอกหินตะนาวศรี เทียนกาญจน์ ม่วงไตรบุญ มหาพรหม มะกัก มะลิสยาม อรพิม และหุน โดยพืชถิ่นเดียวเหล่านี้ยังไม่ทราบข้อมูลจำนวนประชากรและการกระจายพันธุ์ รวมถึงข้อมูลสถานการณ์การรุกรานถิ่นที่อยู่จากพืชต่างถิ่น ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะเชิงปริมาณของพืชถิ่นเดียวและสำรวจประชากรชนิดพันธุ์พืชต่างถิ่นรุกรานพร้อมกับวิเคราะห์สถานการณ์การรุกราน ผลการศึกษาพบว่าพืชที่มีความหนาแน่นและความถี่มากที่สุดคือกลุ่มพืชล้มลุก เช่น ม่วงไตรบุญ จอกหินตะนาวศรี เทียนกาญจน์ นอกจากนี้พืชถิ่นเดียวทุกชนิดมีการกระจายพันธุ์แบบกลุ่มโดยแสดงค่า Id ตั้งแต่ 2.00–20.00 และมีค่า Ip ตั้งแต่ 0.52–1.00 ซึ่งค่าดังกล่าวนี้แสดงศักยภาพของพืชในการกระจายพันธุ์ มะกักเป็นพืชถิ่นเดียวที่มีการกระจายพันธุ์ได้ดี ในขณะที่มะลิสยามมีความสามารถในการกระจายพันธุ์ได้น้อย ซึ่งการกระจายตัวแบบกลุ่มอาจทำให้พืชเหล่านี้มีโอกาสอยู่ในสถานภาพถูกคุกคาม อีกทั้งผลจากการศึกษาสถานการณ์การรุกรานของชนิดพันธุ์พืชต่างถิ่นที่พบในพื้นที่ พบว่า มีการรุกรานของผกากรอง ไมยราบเลื้อย และสาบเสือ โดยผกากรองมีระดับการรุกรานสูงสุดที่อาจส่งผลต่อการคุกคามถิ่นที่อยู่ของพืชถิ่นเดียว งานวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่าข้อมูลลักษณะเชิงปริมาณของพืชถิ่นเดียวและข้อมูลสถานการณ์การรุกรานจากชนิดพันธุ์พืชต่างถิ่นเป็นประโยชน์ที่จะนำไปสู่การวางแผนการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์อย่างยั่งยืนจากพืชถิ่นเดียว
คำสำคัญ: พืชถิ่นเดียว ลักษณะเชิงปริมาณ ชนิดพันธุ์พืชต่างถิ่นรุกราน
Abstract
Distribution of endemic plant is restricted by geographic, climatic and biotic factors. The endemic plant can evolve and adapt to grow in any places by which there is no population elsewhere in the world. According to previous study of biodiversity in U Thong district, Suphan Buri province, there were nine endemic plants, including Plectranthus albicalyx S. Suddee, Dorcoceras glabrum C. Puglisi, Impatiens kanburiensis T. Shimizu, Tribounia venosa (Barnett) D.J. Middleton, Mitrephora winitii Craib, Spondias bipinnata Airy Shaw & Forman, Jasminium siamense Craib, Bauhinia winitii Craib and Cissus craibii Gagnep. subsp. dissecta (Craib) Trias-Blasi & J. Parn. The population and distribution data of these plants as well as situation of habitat invasion from invasive alien plant species (IAPS) have not yet been reported. Therefore, the purposes of this research were to study the quantitative characteristic of endemic plant and to survey the population of IAPS as well as analyze the invasive situation. The result demonstrated that the herbs, e.g. Tribounia venosa, Dorcoceras glabrum and Impatiens kanburiensis displayed the high density and frequency values. Besides, all endemic plants also showed aggregate distribution by expressing Id and Ip values which ranged from 2.00–20.00 and 0.52–1.00, respectively. The Id and Ip exhibited the efficient distribution of plant by which Spondias bipinnata was able to distribute successfully while Jasminium siamense rarely distributed. By aggregate distribution, this may render these plants become the threatened plant. Also, the study of IAPS found that there were invasions of Lantana camara L., Mimosa diplotricha C. Wright ex Sauvalle and Chromolaena odorata (L.) R.M. King & H. Rob. The highest invasive level was Lantana camara which may result to the threatening of habitat of endemic plants. This research indicated that the quantitative characteristics and the data of invasive situation of IAPS are useful which will lead to the planning of conservation and sustainable utilization from endemic plants.
Keywords: Endemic plant, Quantitative characteristic, Invasive alien plant species
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
References
Airy Shaw, H. K., and Forman, L. L. (1967). The genus Spondias L. (Anacardiaceae) in tropical Asia. Kew Bulletin 21(1): 1–19.
Amaral, M. K., Pellico Netto, S., Lingnau, C., and Figueiredo Filho, A. (2015). Evaluation of the Morisita index for determination of the spatial distribution of species in a fragment of Araucaria forest. Applied Ecology and Environmental Research 13(2): 361–372.
Bunyavejchewin, S. (2005). Spatial distribution pattern of the dominant canopy dipterocarp species in a seasonal dry evergreen forest, Huai Kha Khaeng wildlife sanctuary, Western Thailand. Proceeding of Research and Activity; Conference Report of Biodiversity in Forest and Wild Animal. Phetchaburi: Regent Cha-Am Hotel. (in Thai)
Chamchumroon, V., Suphuntee, N., Tetsana, N., Poopath, M., and Tanikkool, S. (2017). Threatened plants in Thailand. Bangkok: Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation.
Charungphan, K., Jansiriyakorn, A., Maung-sri, B., Kongcheepyun, N., and Kongcheepyun, S. (2012). Situation Report of Invasive Plant Alien Species in Tourism Location and Recreation: Case Study in Tad Mork National Park, Petchaboon Province. Retrieved from http://park.dnp.go.th/dnp/research/Array300817_132151. pdf. September 23, 2016. (in Thai)
Charungphan, K., Maungsri, B., Kongcheep-yun, N., Ruengmak, T., and Kongcheepyun, S. (2014, January). Species and dis-tribution of invasive alien plants in outdoor recreation area of national park. Thai Forest Ecological Research Network. Bangkok: Kasetsart University. (in Thai)
Charungphan, K., Maungsri, B., Kongcheep-yun, N., Ruengmak, T., and Kongcheepyun, S. (2015, December). Species and distribution of invasive alien plants in the national park. Thai Forest Ecological Research Network. Bangkok: Kasetsart University. (in Thai)
Chitale, V. S., Behera, M. D., and Roy, P. S. (2014). Future of endemic flora of biodiversity hotspots in India. PLoS ONE 9(12): e115264.
Department of Mineral Resources. (2014). Area-based Zoning for Management of Geology and Mineral Resources in Suphan Buri Province. Bangkok: Amarin Printing & Publishing. (in Thai)
Dhanmanond, P., and Sahunalu, P. (1988). Analysis of distributional patterns of tree population in hill evergreen forest by using Morisita’s index. Thai Journal of Forestry 7: 66–81. (in Thai)
Kiratiprayoon, S. (2013). Forest Ecology: Data Collection and Basic Data Analysis. Retrieved from http://www.forest.go.th/community_development/index.php?option=com_docman&task=doc_down, September 23, 2016.
Krebs, C. J. (1999). Ecological Methodology. 2nd ed. Menlo Park, California: Benjamin Cummings.
Lattirasuvan, T., Mangkita, W., Yotapakdee, T., and Nuchit, S. (2013, December). Quantitative plant characteristics at Om Koi national forest reserve in Om Koi district, Chiang Mai. Academic Conference Report 2013. Chiang Mai: Maejo University. (in Thai)
Lim, Y., Na, S., Lee, S., Cho, K., and Shin, H. (2008). Spatial distribution patterns and implication for conservation of Scrophularia takesimensis (Scrophulariaceae), an endangered endemic species on Ulleung island, Korea. Journal of Plant Biology 51(3): 213–220.
Maneeanakekul, S., and Sookchaloem, D. (2012). Thai endemic plants: species diversity, habitats, and risk of extinction status. Journal of Tropical Plants Research 5: 1–19.
Middleton, D. J., and Moller, M. (2012). Tribounia, a new genus of Gesneriaceae from Thailand. Taxon 61(6): 1286–1295.
Negi, G. C. S., Sharma, S., Vishvakarma, S. C. R., Samant, S. S., Maikhuri, R. K., Prasad, R. C., and Palni, L. M. S. (2019). Ecology and Use of Lantana camara in India. The Botanical Review 85(2): 109–130.
Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning. (2009). Prevention, Control, and Elimination of Invasive Alien Species. Ministry of Natural Resources and Environment. Bangkok: Integrated Promotion Technology. (in Thai)
Pooma, R., Suddee, S., Chamchumroon, V., Koonkhunthod, N., Phattarahirankanok, K., Sirimongkol, S., and Poopath, M., Eds. (2005). A Preliminary Check-list of Threatened Plants in Thailand. Bangkok: National Park, Wildlife and Plant Conservation Department.
Prajanban, J., Pathumchartpat, W., and Kaewwichian, R. (2017). Biodiversity in U Thong. Bangkok: Bangkok Publishing (1984). (in Thai)
Prajanban, J., Pathumchartpat, W., and Panvilai, S. (2017). Sri San Pet: Flora and Sustainable Management of Forest. Nonthaburi: Wanida Publishing. (in Thai)
Puglisi, C., and Middleton, D. J. (2017). A revision of Dorcoceras (Gesneriaceae) in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) 45(1): 10–17.
Santisuk, T. (2005, August). Endemic and rare plants in Thailand: status analysis and guideline of conservation. Proceeding of Research and Activity; Conference Report of Biodiversity in Forest and Wild Animal. Phetchaburi: Regent Cha-Am Hotel. (in Thai)
Santisuk, T., Chayamarit, K., Pooma, R., and Suddee, S. (2006). Thailand Red Data: Plants. Bangkok: Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning.
Shimizu, T. (1991). New species of the Thai Impatiens (1). The Journal of Japanese Botany 66: 166–171.
Suddee, S., Paton, A. J., and Parnell, J. (2004). A taxonomic revision of tribe Ocimeae Dumort. (Lamiaceae) in continental South East Asia I. Introduction, Hyptidinae & Hanceolinae. Kew Bulletin 59(3): 337–378
.
Suddee, S., Paton, A. J., and Parnell, J. (2005). Taxonomic revision of tribe Ocimeae Dumort. (Lamiaceae) in continental South East Asia III. Ociminae. Kew Bulletin 60(1): 3–75.
Tiyanon, S., Kamo, K., Vacharangura, T., Viri-yabuncha, C., Peawsa-ad, K., and Duangsrisen, B. (2002, September). Natural regeneration and growth of some native species understory man-made forest. Proceedings of the Forestry Conference 2002. Bangkok: Division of Forest Environment, Forestry and Forest Products R-search Institute. (in Thai)
Trias-Blasi, A., Parnell, J. A. N., and Chayamarit, K. (2009). Taxonomic notes on two Cissus (Vitaceae) species in Thailand. Thai Forest Bulletin (Botany) Special Issue: 205–211.
Trias-Blasi, A., Parnell, J. A. N., and Chayamarit, K. (2010). Cissus amplexicaulis (Vitaceae), a new endemic species from Thailand. Kew Bulletin 65: 487–490.
Walter, K. S., and Gillett, H. J. (1998). 1997 IUCN red list of threatened plants. Switzerland and Cambridge, UK: The World Conservation Monitoring Centre, The World Conservation Union.
Werukamkul, P., and Ampornpan, L. (2013). Plant diversity in wetland of Na Haew district, Loei province. Burapha Science Journal 18(1): 82–94. (in Thai)