ความไวต่อการรับรู้และการตัดสินใจในประเด็นเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย

Abstract

High School Students’ Sensitivity and Judgement on the Issue of Modern Biotechnology
 
Onrumpa Kumnuanek, Pongprapan Pongsophon and Uraiwan Arunyawat
 
รับบทความ: 18 เมษายน 2560; ยอมรับตีพิมพ์: 20 มีนาคม 2561
 
บทคัดย่อ
ความไวต่อการรับรู้และการตัดสินใจทางชีวจริยธรรมเป็นปัจจัยพื้นฐานที่มีอิทธิพลต่อการแสดงพฤติกรรมเชิงจริยธรรมของบุคคล การปลูกฝังจริยธรรมในการจัดการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์จึงต้องทำความเข้าใจและส่งเสริมปัจจัยพื้นฐานทางจริยธรรมทั้งสองนี้เสียก่อน งานวิจัยครั้งนี้มุ่งศึกษาระดับความไวต่อการรับรู้และรูปแบบการตัดสินใจทางชีวจริยธรรมเกี่ยวกับเทคโนโลยี ชีวภาพสมัยใหม่ ของนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 แผนการเรียนวิทยาศาสตร์ จำนวน 191 คน จาก 3 โรงเรียน ในจังหวัดสระบุรี ผู้วิจัยใช้แบบสอบถามปลายเปิด ลักษณะเป็นสถานการณ์ที่นำเสนอประเด็นโต้แย้งของการใช้เทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ จำนวน 4 สถานการณ์ ได้แก่ 1) มารดากับการตรวจคัดกรองดาวน์ซินโดรม 2) ฝ้ายบีที 3) วัวตัดต่อพันธุกรรมเพื่อผู้ป่วยซิสติกไฟโบรซิส และ 4) ข้าวทองตัดต่อพันธุกรรมเพื่อเพิ่มคุณค่าทางอาหาร วิเคราะห์ข้อมูลโดยการจัดกลุ่มคำตอบตามเกณฑ์ ซึ่งแบ่งระดับความไวต่อการรับรู้ชีวจริยธรรม เป็น 3 ระดับ สำหรับเกณฑ์การวิเคราะห์รูปแบบการตัดสินใจทางชีวจริยธรรม แบ่งเป็น 5 รูปแบบ ผลการวิเคราะห์คำตอบพบว่า ยังมีนักเรียนจำนวนมากที่มีความไวต่อการรับรู้ชีวจริยธรรมอยู่ในระดับขั้นแรก คือ ไม่มีการระบุถึงความกังวลทางจริยธรรมต่อสถานการณ์เรื่องวัวตัดต่อพันธุกรรมเพื่อผู้ป่วยซิสติกไฟโบรซิสและข้าวตัดต่อพันธุกรรมเพื่อเพิ่มคุณค่าทางอาหาร (คิดเป็นร้อยละ 56.54 และ 57.59 ตามลำดับ) เมื่อพิจารณารูปแบบการตัดสินใจ พบว่าถึงแม้นักเรียนส่วนใหญ่กว่า 2 ใน 3 มีรูปแบบการตัดสินใจโดยใช้เหตุผล แต่ยังเป็นการตัดสินใจโดยใช้เหตุผลบนพื้นฐานที่พิจารณาถึงผลลัพธ์ (ร้อยละ 45.68) มากกว่าที่จะพิจารณาเจตนาของการกระทำตามหลักชีวจริยธรรม (ร้อยละ 19.11) และที่สำคัญคือ ยังมีนักเรียนมากกว่า 1 ใน 3 ที่ตัดสินใจโดยไม่ใช้เหตุผล เป็นเพียงการใช้สัญชาตญาณ (ร้อยละ31.42)
คำสำคัญ: ชีวจริยธรรม  ความไวต่อการับรู้ชีวจริยธรรม  การตัดสินใจทางชีวจริยธรรม  ประเด็นเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่
 
Abstract
Sensitivity and Judgment are determiners for ethical action. They should be examined and developed in the first place by a teacher. This study aimed to explore high school students’ sensitivity and judgment on the issue of modern biotechnology. The respondents were 191 high school students in Science–oriented program from 3 schools in Saraburi, Thailand. They had already learned basic concepts of genetics and the process of genetic engineering.  The instrument was an open–ended questionnaire using four scenarios: 1) Screening for Down’s syndrome, 2) BT cotton, 3) GM cows for cystic fibrosis patients and 4) Golden rice for nutritious enhancement. To measure the sensitivity, the students were asked to list questions or concerns that they might have from the scenario. Regarding the judgment, they were further asked to give their position and reasons on the issue. Their responses were interpreted and classified into predetermined categories using content analysis which divided into three levels for the sensitivity and five patterns for the judgment. The results on the sensitivity indicated the majority of the students were insensitive to all issues, especially in GM cows and golden rice (56.54 and 57.59, respectively). Their inquiries were likely general or centered on the techniques and processes in the genetic engineering rather than showing concerns on the implication. Regarding the judgment, two thirds of the students were a rationalist. Forty-five percent of students analyzed and took into account the consequences for each choice while 19 percent of them applied ethical judgments along with the consequences in making a decision. Notably, some students (31.42%) made a decision by their gut feeling. Implications for the teaching Bioethics were discussed.
Keywords: Bioethics, Bioethical sensitivity, Bioethical judgment, Issue of modern biotechnology