ปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมป้องกันไข้เลือดออกในมารดาที่มีลูกน้อยกว่าห้าคน ในหมู่บ้านโคโมโร ดิลี ติมอร์-เลสเต Factors Related to Dengue Prevention Behaviors Among Mothers of Under Five Children in Comoro Village, Dili Timor-Leste
Abstract
บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาระดับพฤติกรรมป้องกันโรคไข้เลือดออกและความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมกับปัจจัยที่อาจมีผลต่อพฤติกรรม ในมารดาที่มีบุตรไม่เกินห้าคน วิธีการศึกษา: การศึกษาความสัมพันธ์ในมารดา 240 คนที่มีลูกน้อยกว่าห้าคน ในหมู่บ้านโคโมโร ดิลี ติมอร์-เลสเต เลือกโดยการสุ่มแบบกลุ่มอย่างง่าย เครื่องมือมีแบบบันทึกลักษณะทางประชากรศาสตร์ แบบประเมิน 1) ความรู้เกี่ยวกับไข้เลือดออก, การรับรู้โอกาสเกิดโรค การรับรู้ความรุนแรงของโรค, การรับรู้ประโยชน์, การรับรู้อุปสรรค, ความเชื่อมั่นแห่งตน และพฤติกรรมป้องกันโรคไข้เลือดออก ทดสอบความสัมพันธ์ด้วยค่าสหสัมพันธ์ของเพียร์สัน ผลการศึกษา: มากกว่าครึ่งของมารดามีพฤติกรรมป้องกันโรคไข้เลือดออกระดับต่ำ (53%) พบว่าความรู้เกี่ยวกับไข้เลือดออก (r = .206, p < .01), การรับรู้ความรุนแรงของโรค (r = .172, p < .01), การรับรู้ประโยชน์ (r = .196, p < .01) และ ความเชื่อมั่นแห่งตน (r = .209, p < .01) มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมป้องกันไข้เลือดออกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ แต่การรับรู้โอกาสเกิดโรค (r = -.056, p > .05) และการรับรู้อุปสรรค (r = .013, p > .05) ไม่พบความสัมพันธ์ที่มีนัยสำคัญทางสถิติกับพฤติกรรมป้องกันไข้เลือดออก สรุป: ผลการศึกษาชี้แนะว่าความจำเป็นต้องเพิ่มพฤติกรรมป้องกันไข้เลือดออกในมารดาที่มีบุตรน้อยกว่าห้าคน คำสำคัญ: พฤติกรรมป้องกันโรคไข้เลือดออก; ความรู้เกี่ยวกับไข้เลือดออก, การรับรู้โอกาสเกิดโรค การรับรู้ความรุนแรงของโรค, การรับรู้ประโยชน์, การรับรู้อุปสรรค, ความเชื่อมั่นแห่งตน Objective: To describe dengue prevention behaviors among mothers of under five children and to examine factors associated with dengue prevention behaviors among mothers of under five children. Methods: This correlation study was conducted among 240 mothers of under five children in Comoro village, Dili Timor Leste by simple cluster random sampling. Seven validated instruments were used to collect mother’s data; a demographic record form, knowledge regarding dengue questionnaire, perceived susceptibility questionnaire, perceived severity questionnaire, perceived benefits questionnaire, perceived barriers questionnaire, self-efficacy questionnaire, and dengue prevention behaviors questionnaire. The data were analyzed using descriptive statistics and Pearson’s correlation analysis. Results: More than half of the participants had poor dengue prevention behaviors (53%). It was found that knowledge regarding dengue (r = .206, p < .01), perceived severity (r = .172, p < .01), perceived benefit (r = .196, p < .01) and self-efficacy (r = .209, p < .01) showed statistically significant correlation with dengue prevention behaviors while perceived susceptibility (r = -.056, p > .01) and perceived barrier (r = .013, p > .01) showed no statistically significant correlation with dengue prevention behaviors. Conclusion: The findings highlighted there is an urgent need that could focus on enhancing dengue prevention behaviors among mothers of under five children. Keywords: dengue prevention behaviors; knowledge regarding dengue; perceived susceptibility; perceived severity; self-efficacyDownloads
References
WHO. Dengue and severe dengue. Published online 2023. Accessed May 31, 2023. https://www.who.int/southeastasia/health-topics/dengue-and-severe-dengue#
Sinha, B., Goyal, N., Kumar, M, et al. Incidence of lab-confirmed dengue fever in a pediatric cohort in Delhi, India. PloS Negl Trop Dis. 2022:16(4), 1-13. doi.org/10.1371/journal.pntd.0010333.
National Institute of Public Health Timor Leste. DENGUE IHA TIMOR-LESTE Grafiku 1. Comparasaun Kazu Dengue, Entre Tinan 2023 - Grafiku 3. Distribuisaun Kazu Dengue Semanal no Kazu Obitos tuir Kalendario Epidemiolojia Tinan 2024. Published online 2024:1-8.
Wangdi K, Clements ACA, Du T, Nery SV. Spatial and temporal patterns of dengue infections in Timor-Leste, 2005 – 2013. Published online 2018:1-9. doi:10.1186/s13071-017-2588-4
Waewwab P, Sungvornyothin S, Potiwat R, Okanurak K. Impact of dengue-preventive behaviors on Aedes immature production 26 in Bang Kachao, Samut Prakan Province, Thailand: A cross-sectional study. BMC Public Health. 2020;20(1):10-15. 27 doi:10.1186/s12889-020-8394-5
Tian N, Zheng Jx, Guo ZY, et al. Dengue Incidence Trends and Its Burden in Major Endemic Regions from 1990 to 2019. Trop Med Infect Dis. 2022;7(8). doi:10.3390/tropicalmed7080180
Mashudi DN, Ahmad N, Said SM. Level of dengue preventive practices and associated factors in a Malaysian residential area during the COVID-19 pandemic: A cross-sectional study. PLoS One. 2022;17(4 April):1-15. doi: 10.1371/journal.pone.0267899
Mungall-Baldwin C. Women’s participation in the prevention and control of dengue using environmental methods in the global south: a qualitative meta-synthesis. Int J Equity Health. 2022;21(1):1-23. doi:10.1186/s12939-022-01726-0
Riley RD, Ensor J, Snell KIE, et al. Calculating the sample size required for developing a clinical prediction model. BMJ 2020;368(March):1-12. doi:10.1136/bmj.m441
Dhimal, M., Aryal, K. K., Dhimal, M. L., Gautam, I., Singh, S. P., Bhusal, C. L., & Kuch, U. Knowledge, attitude and practice regarding dengue fever among the healthy population of highland and lowland communities in Central Nepal. PLoS ONE, 2014. 9(7). https://doi.org/10.1371/journal.pone.0102028
Isa A, Loke YK, Smith JR, Papageorgiou A, Hunter PR. Mediational Effects of Self-Efficacy Dimensions in the Relationship between Knowledge of Dengue and Dengue Preventive Behaviour with Respect to Control of Dengue Outbreaks: A Structural Equation Model of a Cross-Sectional Survey. PLoS Negl Trop Dis. 2013;7(9). doi: 10.1371/journal.pntd.0002401
Phuyal P, Kramer IM, Kuch U, et al. The knowledge, attitude and practice of community people on dengue fever in Central 10 Nepal: a cross-sectional study. BMC Infect Dis. 2022;22(1):1-18. doi:10.1186/s12879-022-07404-4
Rakhmani AN, Limpanont Y, Kaewkungwal J, Okanurak K. Factors associated with dengue prevention behaviour in Lowokwaru, Malang, Indonesia: A cross-sectional study. BMC Public Health. 2018;18(1):1-6. doi:10.1186/s12889-018-5553-z
Rahman MM, Khan SJ, Tanni KN, et al. Knowledge, Attitude, and Practices towards Dengue Fever among University Students of Dhaka City, Bangladesh. Int J Environ Res Public Health. Published online 2022. doi:10.3390/ijerph19074023
Selvarajoo S, Liew JWK, Tan W, et al. Knowledge, attitude and practice on dengue prevention and dengue seroprevalence in a dengue hotspot in Malaysia: A cross-sectional study. Sci Rep. 2020;10(1):1-13. doi:10.1038/s41598-020-66212-5
Annan E, Angulo‐molina A, Yaacob WFW, Kline N, Lopez‐lemus UA, Haque U. Determining Perceived Self‐Efficacy for Preventing Dengue Fever in Two Climatically Diverse Mexican States: A Cross‐Sectional Study. Behav Sci (Basel). 2022;12(4). doi:10.3390/bs12040094
Othman H, Zaini Z ’Izzat I, Karim N, et al. Applying health belief model for the assessment of community knowledge, attitude and prevention practices following a dengue epidemic in a township in Selangor, Malaysia. Int J Community Med Public Heal. 2019;6(3):958. doi:10.18203/2394-6040.ijcmph20190578
Glanz K, Rimer BK, Viswanath K. Health Behavior and Health Education: Theory, Research, and Practice. fourth edi.; 2008.
Hossain MI, Alam NE, Akter S, et al. Knowledge, awareness and preventive practices of dengue outbreak in Bangladesh: A countrywide study. PLoS One. 2021;16(6 June):1-17. doi: 10.1371/journal.pone.0252852
Rosenstock, I. M., Strecher, V. J., & Becker, M. H. Social Learning Theory and the Health Belief Model. Health Education & Behavior, 15(2), 175–183. 1988. https://doi.org/10.1177/109019818801500203
Lennon JL. The use of the health belief model in dengue health education. WHO Regional office for South-East Asia. Dengue Bull. 2005; 29:217-219. https://apps.who.int/iris/handle/10665/164117
Liu H, Fang CJ, xu JW. The health perceptions, dengue knowledge and control willingness among Dai ethnic minority in Yunnan Province, China. BMC Public Health. 2021;21(1):1-16. doi:10.1186/s12889-021-11864-9
Chandren JR, Wong LP, AbuBakar S. Practices of dengue fever prevention and the associated factors among the Orang Asli in Peninsular Malaysia. PLoS Negl Trop Dis. 2015;9(8):1-17. doi: 10.1371/journal.pntd.0003954
Siddiqui TR, Ghazal S, Bibi S, Ahmed W, Sajjad SF. Use of the Health Belief Model for the Assessment of Public Knowledge 34 and Household Preventive Practices in Karachi, Pakistan, a Dengue-Endemic City. PLoS Negl Trop Dis. 2016;10(11):1-15. doi: 10.1371/journal.pntd.0005129
Bandura A. Self-efficacy: toward a unifying theory of behavioral change. Published online 1977. doi: https://doi.org/10.1037//0033-295x.84.2.191
Tarkang EE, Zotor FB. Application of the Health Belief Model (HBM) in HIV Prevention: A Literature Review. Sci Publ Gr 2015;1(1):1-8. doi: 10.11648/j.cajph.20150101.11
Downloads
Published
Issue
Section
License
ลิขสิทธิ์ (Copyright)
ต้นฉบับที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารนี้ถือเป็นสิทธิ์ของไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ การนำข้อความใด ๆ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งหรือทั้งหมดของต้นฉบับไปตีพิมพ์ใหม่จะต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของต้นฉบับและวารสารก่อน
ความรับผิดชอบ (Responsibility)
ผลการวิจัยและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความเป็นความรับผิดชอบของผู้นิพนธ์ ทั้งนี้ไม่รวมความผิดพลาดอันเกิดจากเทคนิคการพิมพ์