การศึกษานำร่องของแอปพลิเคชัน “รู้เท่าทันความเครียด” โดยใช้แนวคิดการบำบัดด้วยการยอมรับ และพันธสัญญาเป็นฐานเพื่อส่งเสริมการคิดเชิงบวก และลดการรับรู้ความเครียดในวัยรุ่นกลุ่มเสี่ยง A Pilot Study of “Be Aware of Stress” Application Base on Acceptance and Commitment Therapy Concept in Promoting Positive Thinking and Reducing Perceived Stress for At-risk Adolescents

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อพัฒนาแอปพลิเคชัน “รู้เท่าทันความเครียด” สำหรับวัยรุ่นกลุ่มเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพจิตจากความเครียดและศึกษาความเป็นไปได้ของการใช้งาน วิธีการศึกษา: การวิจัยกึ่งทดลองแบบ 1 กลุ่มวัดผลก่อนและหลังการทดลองนี้แบ่งเป็น 2 ระยะ คือ 1) พัฒนาแอปพลิเคชันตามกรอบแนวคิดการบำบัดด้วยการยอมรับและพันธะสัญญา และ 2) ทดสอบความเป็นไปได้ของการนำไปใช้ กลุ่มตัวอย่างเป็นวัยรุ่นที่ศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนต้น เดือนธันวาคม พ.ศ.2566 จำนวน 10 คนที่มีภาวะเครียดระดับปานกลางขึ้นไปที่ประเมินด้วยแบบคัดกรองความเครียดเบื้องต้นของกรมสุขภาพจิต (ST-5) และมีสมาร์ตโฟนในระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์ เลือกแบบเฉพาะเจาะจงจากโรงเรียนขยายโอกาสแห่งหนึ่งในภาคตะวันออกของประเทศไทย ผู้ทรงคุณวุฒิใช้แบบประเมินการใช้งานแอปพลิเคชันบนมือถือ ส่วนวัยรุ่นตอบแบบสอบถามการคิดเชิงบวกสำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษา และแบบวัดการรับรู้ความเครียด ก่อนและหลังทดลองใช้ 4 สัปดาห์ และแบบวัดความพึงพอใจต่อการใช้งานแอปพลิเคชันบนมือถือ (ความเป็นไปได้) ที่หลังทดลองใช้ ทดสอบความแตกต่างด้วยสถิติทีแบบไม่อิสระ ผลการศึกษา: การทำงานของแอปพลิเคชันทั้ง 6 ฟังก์ชันผ่านการประเมินจากผู้ทรงคุณวุฒิในระดับดี (mean = 4.41 ± 0.68) วัยรุ่นมีความพึงพอใจต่อแอปพลิเคชันระดับสูง (mean = 4.06 ± 0.77) มีระดับการคิดเชิงบวกเพิ่มขึ้น (P-value = 0.008) และการรับรู้ความเครียดลดลง (P-value = 0.002) สรุป: แอปพลิเคชัน “รู้เท่าทันความเครียด” มีความเป็นไปได้ในการนำไปใช้เพื่อส่งเสริมการคิดเชิงบวกและลดความเครียดในวัยรุ่นกลุ่มเสี่ยง ควรวิจัยเชิงทดลองอย่างเคร่งครัดในกลุ่มตัวอย่างขนาดใหญ่เพื่อยืนยันประสิทธิผลของแอปพลิเคชันต่อไป คำสำคัญ: แอปพลิเคชันบนมือถือ; แอนดรอยด์; การบำบัดด้วยการยอมรับและพันธสัญญา; การคิดเชิงบวก; การรับรู้ความเครียด; วัยรุ่น; ไทย Abstract Objective: To develop the “Be Aware of Stress” application and test its feasibility. Method: Quasi-experimental study with one-group pretest-posttest design was conducted with 2 phases of developing the application by integrating the concept of Acceptance and Commitment Therapy (ACT) and testing its feasibility. The sample included ten adolescents who were studying at junior high school in December 2023. They had at least moderate level of stress as screened through ST-5 and owned an android operative system smartphone. They were purposely recruited from an opportunity expansion school in the eastern part of Thailand. Experts rated the application using guidelines for evaluating the usability of m-Health.Adolescents completed Positive Thinking Test for High School Student and Perceived Stress Questionnaire before and after the 4-week trial, and Satisfaction Scale towards the Mobile Application (feasibility) after the trial. Pre- and post-trial scores were compared using paired t-test. Results: All 6 functional components of this Android smartphone application evaluated by the experts were at a good level (mean = 4.41 ± 0.68). Adolescents’ satisfaction with this application was at the high level (mean = 4.06 ± 0.77). After using this application, participants had significantly higher positive thinking scores (P-value = 0.008) and lower perceived stress scores (P-value = 0.002). Conclusion: It was feasible to use the “Be Aware of Stress” application to improve positive thinking and perceived stress among at-risk adolescents. Vigorous experimental research on larger sample should be conducted to further confirm the effectiveness of this application. Key words: smartphone application, Android; Acceptance and Commitment Therapy, positive thinking, perceived stress, adolescents; Thai