การจำแนกบัวบก พรมมิ และแว่นแก้วด้วยลายพิมพ์ดีเอ็นเอที่สร้างจากวิธีพีซีอาร์อาร์เอฟแอลพี และการประยุกต์กับผลิตภัณฑ์สมุนไพร Differentiation of Centella asiatica, Bacopa monnieri, and Hydrocotyle umbellata and Their Commercial Products using DNA Fingerprint Generated by PCR-RFLP

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: จำแนกบัวบก พรมมิ และแว่นแก้วด้วยลายพิมพ์ดีเอ็นเอที่สร้างด้วยเทคนิค PCR-RFLP วิธีการศึกษา: สืบค้นข้อมูลลำดับนิวคลีโอไทด์ของยีน maturase K (matK) ของบัวบก พรมมิ และแว่นแก้วจากฐานข้อมูลยีน เพื่อนำมาใช้ออกแบบไพรเมอร์และทำนายตำแหน่งเอนไซม์ตัดจำเพาะ แล้วสร้างลายพิมพ์ดีเอ็นเอต้นแบบของพืชบัวบก พรมมิ และแว่นแก้วโดยสังเคราะห์ดีเอ็นเอบริเวณยีน matK ด้วยปฏิกิริยาลูกโซ่พอลีเมอเรส จากนั้นสร้างรูปแบบลายพิมพ์ดีเอ็นเอของพืชแต่ละชนิดด้วยเอนไซม์ตัดจำเพาะ และตรวจสอบรูปแบบลายพิมพ์ดีเอ็นเอด้วยอะกาโรสเจลอิเล็กโทรโฟรีซิส นำวิธีดังกล่าวมาตรวจสอบผลิตภัณฑ์สมุนไพร ผลการศึกษา: ลายพิมพ์ดีเอ็นเอที่มีรูปแบบจำเพาะกับบัวบกสร้างจากการตัดดีเอ็นเอด้วยเอนไซม์ตัดจำเพาะ BamH1 สำหรับพรมมิใช้เอนไซม์ Sph1 และสำหรับแว่นแก้วใช้ BspD1 ผลการตรวจสอบผลิตภัณฑ์สมุนไพรจำนวน 8 ตัวอย่าง ด้วยวิธีที่กำหนดขึ้นพบว่ามีผลิตภัณฑ์สมุนไพร 2 ตัวอย่างที่ชนิดสมุนไพรไม่ตรงตามที่ระบุในฉลาก ได้แก่ ชาสมุนไพรบัวบก 1 ตัวอย่างที่ผลการทดสอบพบว่าเป็นแว่นแก้ว และชาชงพรมมิ 1 ตัวอย่างที่ผลการทดสอบพบว่าเป็นบัวบก สรุป: ลายพิมพ์ดีเอ็นเอที่สร้างด้วยเทคนิค PCR-RFLP สามารถจำแนกสมุนไพรทั้งสามชนิดได้ และสามารถนำมาใช้ตรวจสอบผลิตภัณฑ์สมุนไพร คำสำคัญ บัวบก; พรมมิ; แว่นแก้ว; ลายพิมพ์ดีเอ็นเอ; พีซีอาร์อาร์เอฟแอลพี Abstract Objective: Differentiation of Centella asiatica (L.) Urban (CA), Bacopa monnieri (L.) Pennell (BM), and Hydrocotyle umbellata L. (HU) using DNA fingerprints generated by PCR-RFLP technique. Methods: The Genbank database was used to acquire nucleotide sequence information from the maturase K (matK) genes of CA, BM, and HU to design primers and predict specific enzyme cutting sites. The patterns of DNA fingerprints of CA, BM, and HU were then created using polymerase chain reaction amplification of the matK gene. The fingerprint pattern was then constructed using restriction enzymes and was analysed using agarose gel electrophoresis. Results: Cutting DNA using the enzyme BamH1 generated a distinctive fingerprint pattern for CA, while cutting DNA with Sph1 yielded a unique pattern for BM and BspD1 yielded a specific pattern for HU. The examination of eight samples of herbal products using the established procedure revealed that two samples did not match to labels, including one sample of CA herbal tea that was discovered to be HU and one sample of BM brewed tea that was found to be CA. Conclusion: DNA fingerprints created by the PCR-RFLP technique were able to identify the three herbal species and can be used to inspect herbal products. Keywords: Centella asiatica; Bacopa monnieri; Hydrocotyle umbellata; DNA fingerprints; PCR-RFLP