ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อระดับกิจกรรมการเคลื่อนไหวออกแรง สมรรถนะทางกาย และสมรรถภาพทางกาย ในวัยผู้ใหญ่ตอนปลายและผู้สูงอายุ Effects of Health Promotion Program on the Levels of Physical Activity, Physical Function, and Physical Fitness in Late Adults and Older Persons

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อการใช้พลังงานทำกิจกรรมเคลื่อนไหวออกแรง สมรรถนะทางกายและสมรรถภาพทางกายผู้ใหญ่ตอนปลายและผู้สูงอายุ วิธีการศึกษา: การวิจัยกึ่งทดลองแบบกลุ่มเดียวทดสอบก่อนและหลัง มีตัวอย่างเป็นวัยผู้ใหญ่ตอนปลายและผู้สูงอายุ 50 คน ร่วมโปรแกรม โดยให้ความรู้และพาปฏิบัติกิจกรรมเคลื่อนไหวออกแรง 1 วัน จากนั้นติดตามและกระตุ้นพฤติกรรมการเคลื่อนไหวออกแรงนาน 8 สัปดาห์ ประเมินการเปลี่ยนแปลงผลลัพธ์ดังนี้ 1) กิจกรรมการเคลื่อนไหวออกแรงโดยใช้แบบสอบถามเพื่อคำนวณเป็นพลังงานที่ใช้ 2) ทดสอบสมรรถนะทางกาย (physical function และ 3) ทดสอบสมรรถภาพทางกาย (physical fitness) ที่ก่อนเริ่มโปรแกรม และ 4 และ 8 สัปดาห์ ทดสอบการเปลี่ยนแปลงผลลัพธ์โดยการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียวแบบวัดซ้ำ ผลการศึกษา: หลังเข้าร่วมโปรแกรม ทั้ง 1) ค่าพลังงานทำกิจกรรมการเคลื่อนไหวออกแรง (47.34, 58.04 และ 32.61 METS-min/week ที่ก่อนโปรแกรม 4 สัปดาห์ และ 8 สัปดาห์ ตามลำดับ) แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติในทุกคู่เวลาที่เปรียบเทียบ (P-value < 0.05 ทั้งหมด) ค่าสมรรถนะทางทางกาย (เฉพาะ sit-to-stand test) (13.12, 14.48 และ 15.24 ครั้งต่อนาที) แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญเฉพาะก่อนและ 4 สัปดาห์ และ ก่อนและ 8 สัปดาห์ (P-value < 0.05 ทั้งคู่) ส่วนค่าสมรรถภาพทางกาย (เฉพาะ cardio-respiratory endurance) (336.80, 388.40 และ 398.80 เมตร จาก 6-minute walk test) ที่ 4 และ 8 สัปดาห์เพิ่มขึ้นจากก่อนโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P-value < 0.05 ทั้งคู่) แต่ไม่ต่างกันระหว่าง 4 และ 8 สัปดาห์ สรุป: โปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพให้ความรู้ส่งเสริมกิจกรรมการเคลื่อนไหวออกแรงและการส่งเสริมสมรรถนะทางกายกับสมรรถภาพทางกาย และการติดตามและกระตุ้นกิจกรรมการเคลื่อนไหวออกแรง มีผลต่อสมรรถนะทางกายและสมรรถภาพทางกายของผู้ใหญ่ตอนปลายและผู้สูงอายุ คำสำคัญ: การให้ความรู้; กิจกรรมการเคลื่อนไหวออกแรง; การออกกำลังกาย; สมรรถนะทางกาย; สมรรถภาพทางกาย; วัยผู้ใหญ่ตอนปลาย; ผู้สูงอายุ Abstract Objective: To determine effects of the Health Promotion Program on energy expenditure of physical activity (PA) engagement, physical function (P-Func), and physical fitness (P-Fit) in Thai late adults and older persons. Method: This one-group pretest-posttest quasi-experimental study recruited 50 Thai late adults and elderly. The outcomes measured at before, at 4 and 8 weeks of the 8-week program included 1) PA to converted to energy expenditure, 2) P-Func tests, and 3) P-Fit measures. The first day was for education and demonstration. The 8 weeks were for follow-up for encouragement. Changes in each of the three outcomes were tested using repeated measures ANOVA. Results: Changes in energy expenditure (METS-min/week) based on PA (47.34, 58.04 and 32.61 METS-min/week before the program, and at 4 and 8 weeks, respectively) were significantly different for all 3 comparisons (P-value < 0.05 for all). Changes in P-Func (only for sit-to-stand test) (13.12, 14.48 and 15.24 times/min) at 4 and 8 weeks were significantly different from that before the program (P-value < 0.05 for both).  For P-Fit (only for cardio-respiratory endurance) (336.80, 388.40 and 398.80 meters from 6-minute walk test), performance at 4 and 8 weeks were significantly higher than that before the program (P-value < 0.05 for both) with no difference between those at 4 and 8 weeks. Conclusion: The health promotion program to providing health education to promote PA, P-Func and P-Fit with follow-up for encouragement improved physical activity and certain physical function and physical fitness measures in late adults and the elderly. Keywords: health promotion program; physical activity; physical function; physical fitness; late adults; older persons