รูปแบบการให้บริการเภสัชกรรมทางไกลและองค์ประกอบสนับสนุนการให้บริการ เภสัชกรรมทางไกลของโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข The Telepharmacy Service Model and Supportive Components of Telepharmacy Service in Hospitals under the Ministry of Public Health

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษารูปแบบการให้บริการเภสัชกรรมทางไกลและองค์ประกอบสนับสนุนการให้บริการเภสัชกรรมทางไกลของโรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข วิธีการศึกษา: การวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง ประชากร คือ โรงพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข เลือกตัวอย่างแบบโควตาตามประเภทโรงพยาบาล เก็บข้อมูลระหว่าง วันที่ 15 มกราคม - 15 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2566 ด้วยแบบสอบถามทางไปรษณีย์ ที่ถามข้อมูลของโรงพยาบาล องค์ประกอบสนับสนุนบริการเภสัชกรรมทางไกล และบริการเภสัชกรรมทางไกล วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษา: มีโรงพยาบาลเข้าร่วมการศึกษา 421 แห่ง มีบริการเภสัชกรรมทางไกล 165 แห่ง (39.19%) โรงพยาบาลเฉพาะทางให้บริการมากที่สุด (28 แห่ง, 80.00%) รองลงมา คือ โรงพยาบาลทั่วไปขนาดใหญ่ (18 แห่ง, 72.00%) รูปแบบที่พบมาก คือ บริการแพทย์ทางไกลร่วมกับบริการเภสัชกรรมทางไกล (52.12%) ตามด้วยบริการการแพทย์ที่โรงพยาบาลร่วมกับบริการเภสัชกรรมทางไกล (39.39%) พบองค์ประกอบตามกรอบ 6 Building Blocks คือ การสนับสนุนจากผู้บริหาร (91.52%) กำหนดเป็นนโยบาย (มากกว่า 70%) กำหนดแนวปฏิบัติและขั้นตอน (56.97%) เข้าร่วมประชุมวิชาการการให้บริการเภสัชกรรมทางไกล การรับบริการเภสัชกรรมทางไกลในบางโรงพยาบาลผู้ป่วยต้องชำระค่าบริการเพิ่มเติม มากกว่า 50% เป็นผู้ป่วยสิทธิข้าราชการและประกันสังคม กลุ่มตัวอย่าง 59.39% มีระบบฐานข้อมูลที่ครอบคลุมการให้บริการเภสัชกรรมทางไกล และมีเพียง 13.16% ที่สามารถส่งต่อข้อมูลระหว่างเครือข่ายบริการ และช่องทางการสื่อสารที่ใช้มากที่สุด คือ แอปพลิเคชัน Line 79.39% สรุป: รูปแบบการให้บริการเภสัชกรรมทางไกลมีความแตกต่างกันตามบริบทและทรัพยากรของแต่ละโรงพยาบาล องค์ประกอบสนับสนุนที่สำคัญ คือ นโยบาย การจัดสรรและพัฒนาบุคลากร การสนับสนุนด้านการเงิน การพัฒนาระบบสารสนเทศสุขภาพ และเทคโนโลยีทางการแพทย์ คำสำคัญ: บริการเภสัชกรรมทางไกล; บริการแพทย์ทางไกล; กรอบแนวคิด 6 เสาหลักของระบบสุขภาพ Abstract Objective: To study telepharmacy service models and supportive components for telepharmacy service in hospitals under the Ministry of Public Health (MOPH). Method: This descriptive cross-sectional study was conducted to collect data among hospitals under the MOPH using the quota sampling method to select the respondents. A postal questionnaire was used to collect data between January 15 - February 15, 2023. The questionnaire included general hospital information, supportive components for telepharmacy service, and telepharmacy operation. Descriptive statistics were used to analyze the data. Results: A total of 421 hospitals completed the questionnaire. Telepharmacy was provided in 165 hospitals, or 39.19%. Specialized hospitals provided the services the most in 28 locations (80.00%), followed by large general hospitals in 18 locations (72.00%). The most common service model was telemedicine in conjunction with telepharmacy (52.12%), followed by medical services at the hospital in conjunction with telepharmacy (39.39%). Community hospitals provided an additional service, i.e., a collaborative service between hospitals and sub-district health-promoting hospitals. For supportive components from hospital directors based on WHO 6 building blocks, 91.52% had executive supports, more than 70% had established policy, and 56.97% had established protocol. Additional fee for the service was found in some hospitals. More than 50% of patients were under the Civil Servant Medical Benefit and Social Security schemes. 59.39% of hospitals had database systems covering telepharmacy services where only 13.16% could transfer data in the networks. LINE application was the most used channel (79.39%). Conclusion: Telepharmacy service models differed depending on individual hospital's context and resources. Important supportive components included policies, allocation and development of personnel, financial support, and health information systems and medical technologies development. Keywords: telepharmacy; telemedicine; six building blocks