การรับรู้ผลสัมฤทธิ์ในการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน ของผู้ป่วย ณ หน่วยบริการปฐมภูมิ จังหวัดฉะเชิงเทรา Perceived Efficacy of Treatment for Upper Respiratory Tract Infection among Patients at Primary Care Units in Chachoengsao Province

Abstract

บทคัดย่อ   วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินการรับรู้ผลสัมฤทธิ์ในการรักษาโรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน (Upper Respiratory Infection; URI) ของประชาชน จ.ฉะเชิงเทรา ตามหลักการการใช้ยาอย่างสมเหตุผล วิธีการศึกษา: การวิจัยเชิงสำรวจมีกลุ่มตัวอย่างเป็นผู้รับบริการ ณ หน่วยบริการปฐมภูมิจำนวน 447 คน ที่มีประวัติการรักษา URI ในช่วง 6 เดือนก่อนรวบรวมข้อมูล ใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างและผ่านการประเมินคุณภาพด้านความตรงเชิงเนื้อหาโดยผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน มีคำถาม 4 ส่วนหลัก 1) ข้อมูลทั่วไปของตัวอย่าง 2) การได้รับข้อมูลข่าวสารการรักษา URI บริการที่ได้รับ และความร่วมมือกินยาและการปฏิบัติตัว 3) การรับรู้ผลสัมฤทธิ์ในการรักษา URI และ 4) การปฏิบัติตัวหลังได้รับรู้ผลสัมฤทธิ์ในการรักษา ผลการศึกษา: ผู้ป่วยที่ไม่ได้รับยาปฏิชีวนะรับรู้ว่าตนหายเป็นปกติและดีขึ้นจากอาการเจ็บคอ, ไอหรือเสมหะ, น้ำมูก และปวดหัวเป็นไข้ร้อยละ 80.1, 83.8, 83.4 และ 82.5 ตามลำดับ และผู้ป่วยที่ไม่ได้รับยาปฏิชีวนะก็มีค่าร้อยละใกล้เคียงกันในทุกอาการ (P-value > 0.05) ผู้ป่วยพึงพอใจผลการรักษาในระดับมากถึงมากที่สุดถึงร้อยละ 85.9 หากมีอาการป่วยจาก URI อีกจะกลับมารับบริการที่หน่วยบริการปฐมภูมิเดิมร้อยละ 94.2 สรุป: ผู้รับบริการรักษา URI ทั้งได้รับยาและไม่ได้รับยาปฏิชีวนะมีการรับรู้ผลสัมฤทธิ์ในการรักษาไม่ต่างกัน โดยรับรู้ว่าหายเป็นปกติหรืออาการดีขึ้น ส่วนใหญ่พึงพอใจต่อผลการรักษาระดับมากถึงมากที่สุด และจะกลับมารับบริการ ณ หน่วยบริการปฐมภูมิอีก บุคลากรที่หน่วยบริการปฐมภูมิควรให้ความสำคัญกับการอธิบายเหตุผลและการใช้ยาปฏิชีวนะเท่าที่จำเป็น คำสำคัญ: การรับรู้, ผลสัมฤทธิ์ในการรักษา, โรคติดเชื้อทางเดินหายใจส่วนบน, หน่วยบริการปฐมภูมิ Abstract Objective: To assess perceived treatment efficacy for upper respiratory tract infection (URI) among patients in Chachoengsao proince, Thailand, based on rational drug use basis. Methods: This survey study had 447 patients receiving care 6 months prior to the survey at primacy care units (PCUs) in Chachoengsao province as participants. The questionnaire was developed and tested for content validity by experts. Questionnaires asked 1) demographic characteristics, 2) information about URI, URI care provided, and medication compliance, 3) perceived URI treatment efficacy, 4) practice after the perceived efficacy. Results: Perceived efficacy of URI treatment as “cured or better” was found for sore throat, cough and phlegm, nasal mucus, and fever/headache at 80.1%, 83.8%, 83.4%, and 82.5% of participants, respectively. Proportions of participants no antibiotics with perceived “cured or better” for eah symptoms were similar to those with antibiotics (P-value > 0.05). 85.9% reported the most and highly satisfied combined and 94.2% would seek URI care at the ame PCU. Conclusion: URI patients with and without antibiotic prescriptions had similar perceived efficacy of treatment with mostly for “cured” or “better.” Satisfaction was high. They would seek URI care in the future at the same PCU. Providers should emphasize the rationale for limited antibiotics use. Keywords: perception, treatment efficacy. Upper respiratory tract infection, primary cae unit