ผลของโปรแกรมการโค้ชมารดาต่อพฤติกรรมการป้องกันทารกตัวเหลืองจากการได้รับน้ำนม ไม่เพียงพอและระดับบิลิรูบินในเลือดของทารกเกิดก่อนกำหนดระยะท้าย Effects of Maternal Coaching Program on Maternal Behavior Regarding Breastfeeding Jaundice Prevention and Late Preterm Newborns' Blood Bilirubin Levels

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลของการโค้ชมารดาต่อพฤติกรรมมารดาในการป้องกันภาวะตัวเหลืองจากการได้รับน้ำนมไม่เพียงพอ และระดับบิลิรูบินในเลือดของทารกเกิดก่อนกำหนดระยะท้าย วิธีการศึกษา: การวิจัยแบบกึ่งทดลอง ศึกษาสองกลุ่มวัดก่อนและหลังการทดลอง กลุ่มตัวอย่างเป็นมารดาหลังคลอดและทารกเกิดก่อนกำหนดระยะท้ายที่เข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยสูติกรรมหลังคลอด โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในจังหวัดสมุทรปราการที่เลือกแบบเจาะจง 40 ราย แล้วสุ่มเข้ากลุ่มควบคุมและกลุ่มทดลองอย่างละ 20 ราย กลุ่มทดลองเข้าโปรแกรมการโค้ชมารดาส่วนกลุ่มควบคุมได้รับการดูแลตามปกติ รวบรวมข้อมูลทั่วไปของมารดาและทารก ประเมินพฤติกรรมโดยใช้แบบสอบถามพฤติกรรมการป้องกันภาวะตัวเหลืองจากการได้รับน้ำนมไม่เพียงพอ และตรวจวัดระดับบิลิรูบินที่วันที่ 2 และ 5 หลังคคลอด วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาและสถิติการทดสอบค่าที ผลการศึกษา: หลังการทดลอง มารดากลุ่มทดลองมีคะแนนพฤติกรรมเพิ่มขึ้นสูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P-value < 0.001) ระดับบิลิรูบินที่วันที่ 5 เพิ่มขึ้นจากวันที่ 2 ในทั้งสองกลุ่ม โดยค่าที่วันที่ 5 ในกลุ่มทดลองมีค่าน้อยกว่าเกณฑ์ปกติ 15 mg/dl ค่าที่เพิ่มขึ้นในกลุ่มทดลองมีค่าน้อยกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P-value = 0. 047) สรุป: โปรแกรมการโค้ชมารดาช่วยให้มารดามีพฤติกรรมการป้องกันภาวะตัวเหลืองจากการได้รับน้ำนมไม่เพียงพอได้อย่างเหมาะสม ระดับบิลิรูบินในเลือดของทารกเพิ่มขึ้นน้อยกว่าการดูแลแบบปกติ คำสำคัญ: โปรแกรมการโค้ชมารดาในการป้องกันภาวะตัวเหลืองจากการได้รับน้ำนมไม่เพียงพอ; ภาวะตัวเหลืองในทารก; ทารกเกิดก่อนกำหนดระยะท้าย Abstract Objective: To study effects of a maternal coaching program on preventive behaviors for jaundice due to insufficient milk supply and serum bilirubin levels of late preterm infants. Method: This quasi-experimental research used a two-group pretest-posttest design. Participants were 40 mothers and late preterm infants who were admitted to the postnatal ward at a hospital in Samutprakan province, Thailand by purposive sampling and randomized to the test (coaching program) and control (usual care) groups (n = 20 each). Maternal and infant characteristics were collected and behaviors regarding breastfeeding jaundice prevention were assessed using a questionnaire. Blood bilirubin level was tested at days 2 and 5 after birth. Data were analyzed by descriptive statistics and t-test. Results: After the experiment, the increased behavior score in the test group was significantly higher than that in the control group (P-value < 0.001). At day 5, bilirubin levels increased from that at day 2 in both groups. Bilirubin level at day 5 in the test group was lower than the normal criterion of 15 mg/dl. The increased bilirubin level in the test group was significantly lower than that in the control group (P-value = 0.047). Conclusion: The coaching mother program improved the mother’s behaviors to prevent jaundice from insufficient milk intake. Blood bilirubin level in those receiving the program increased to a smaller extent than those receiving the usual care. Keywords: maternal coaching program on breastfeeding jaundice prevention; neonatal jaundice; late preterm infants