ปัจจัยเสริมสร้างการปฏิบัติตามวิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชน ของร้านขายยาแผนปัจจุบัน จังหวัดฉะเชิงเทรา Factors Enhancing Performance on Good Pharmacy Practice of Modern Drugstores in Chachoengsao Province

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยเสริมสร้างการปฏิบัติตามแนวปฏิบัติที่ดีของเภสัชกรรมชุมชน (good pharmacy practice; GPP) ของร้านยาในจังหวัดฉะเชิงเทรา วิธีการศึกษา: การวิจัยเชิงสำรวจรวบรวมข้อมูลจากร้านยา 110 ร้าน จากทั้งหมด 166 ร้านใน จ.ฉะเชิงเทรา โดยการสุ่มตามสะดวก ดำเนินการสำรวจในช่วง 25 มีนาคม ถึง 25 พฤษภาคม 2565 โดยส่งแบบสอบถามประเมินข้อมูลทางประชากรศาสตร์ของร้านและเภสัชกรผู้ตอบคำถาม และแบบประเมินการรับรู้ความสามารถแห่งตนในการปฏิบัติตาม GPP 5 ด้านไปทางไปรษณีย์ ส่วนคะแนนผลการประเมินการปฏิบัติตาม GPP ได้มาจากการประเมินร้านยาในปี 2064 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ Somer’s d และ binary logistic regression ผลการศึกษา: จาก 110 ร้าน พบปัจจัยร้านยา 3 ด้าน คือ จำนวนปีที่ขายยา ช่วงที่ขึ้นทะเบียน (ก่อนหรือหลัง 25 มิย. 2557) การอบรมร้านยาตาม GPP และการรับรู้ความสามารถแห่งตนในการปฏิบัติตาม GPP ด้านสถานที่ อุปกรณ์ บุคลากร การควบคุมคุณภาพยา และบริการเภสัชกรรมชุมชน (รวม 8 ปัจจัย) สัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับการปฏิบัติตาม GPP และทั้ง 8 ปัจจัยทำนายผลการปฏิบัติได้ร้อยละ 71.1 (R2 = 0.711) โดยร้านยาที่รับรู้ความสามารถตนเองด้านอุปกรณ์ในระดับสูงมีโอกาสที่ผลการปฏิบัติสูงเป็น 14.4 เท่าของร้านที่รับรู้ต่ำ (adj. OR = 14.36) ร้านที่ขึ้นทะเบียนหลัง 25 มิย. 2557 มีโอกาสเป็น 7.5 เท่าของร้านที่ขึ้นทะเบียนก่อน 25 มิย. 2557 (adj. OR = 7.53) และร้านที่เคยเข้าอบรม GPP มีโอกาสเป็น 6.2 เท่าของร้านที่ไม่เคย (adj. OR = 6.24) สรุป: ร้านยาที่รับรู้ความสามารถตนเองด้านอุปกรณ์ในระดับสูง ที่ขึ้นทะเบียนหลัง 25 มิถุนายน 2557 และเคยเข้าอบรม GPP สัมพันธ์กับการมีผลการปฏิบัติตาม GPP ในระดับสูง ควรเน้นให้ร้านที่ขึ้นทะเบียนก่อน 25 มิถุนายน 2557 และไม่เคยเข้ารับการอบรมให้ได้เข้ารับการอบรม คำสำคัญ: ร้านขายยาแผนปัจจุบัน, ร้านยาชุมชน, วิธีปฏิบัติทางเภสัชกรรมชุมชน, ปัจจัยเสริมสร้าง Abstract Objective: To determine enhancing factors of performance on good pharmacy practice (GPP) of modern drugstores in Chachoengsao, Thailand. Method: In this survey study, 110 out of 166 drugstores in Chachoengsao participated through convenience sampling with mailed questionnaire from March 25 to May 25, 2022. The mailed questionnaire asked for demographic characteristics of drugstores and practicing pharmacists and perceived self-efficacy to 5 aspects of GPP. Scores of performances on GPP were from the 2021 annual assessment on drugstores 2021. Data were analyzed using Somer’s d and binary logistic regression. Results: Of these 110 drugstores, 3 drugstore factors (i.e., number of years in operation, duration of getting the license [before or after June 25, 2014], and history of attending the GPP training) and 5 aspects of perceived self-efficacy on GPP (i.e., place, devices, personnel, quality control, and community pharmacy service) were significantly associated with performance on GPP. These 8 factors predicted 71.1% of the performance (R2 = 0.711). Drugstores with high-level device-related perceived self-efficacy, license after June 25, 2014, and a history of attending GPP training were 14.4, 7.5, and 6.2 times of having high GPP performance when compared with their counterparts, respectively (adj. OR = 14.36, 7.53, and 6.24, respectively). Conclusion: Drugstores with high-level device-related perceived self-efficacy, license after June 25, 2014, and a history of attending GPP training were more likely to have high GPP performance. Drugstores with license before June 25, 2014, and no GPP training should be encouraged to attend GPP training. Keywords: modern drugstore, community pharmacy, Good Pharmacy Practice, enhancement factors.