รูปแบบและความสมเหตุผลการสั่งใช้ยากลุ่ม NSAIDs ในผู้ป่วยนอกที่เป็นโรคข้อเสื่อม ของโรงพยาบาลทั่วไปแห่งหนึ่ง Pattern and Rationality of NSAIDs Prescribing in Out-patients with Osteoarthritis of a Tertiary-care Hospital

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษารูปแบบและความสมเหตุผลของการสั่งใช้ยาแก้อักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (non-steroidal anti-inflammatory drugs; NSAIDs) ในผู้ป่วยนอกที่เป็นโรคข้อเสื่อมของโรงพยาบาลทั่วไปแห่งหนึ่ง วิธีการศึกษา: ศึกษาข้อมูลใบสั่งยาย้อนหลังตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2561 ถึง 30 กันยายน พ.ศ. 2562 ประเมินรูปแบบการสั่งใช้ NSAIDs ตามตัวบ่งชี้ที่ปรับปรุงจากตัวบ่งชี้การใช้ยาขององค์การอนามัยโลก และประเมินความสมเหตุผลในการสั่งใช้ NSAIDs ตามแนวทางการดำเนินงานโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล วิเคราะห์ผลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษา: จากใบสั่งยาของผู้ป่วยโรคข้อเสื่อม 2,466 ใบ พบการสั่งใช้ NSAIDs ร้อยละ 64.88 จำนวนรายการยาต่อใบสั่งยาเฉลี่ย 5.06 รายการ การสั่งใช้ NSAIDs ใช้ชื่อสามัญทางยาร้อยละ100 มีการสั่งใช้ NSAIDs ชนิดฉีดร้อยละ 10.97 NSAIDs ที่สั่งใช้เป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติร้อยละ 75.58 มีการสั่งใช้ NSAIDs ร่วมกับยาป้องกันแผลในทางเดินอาหารร้อยละ 66.14 และ NSAIDs ที่สั่งใช้มากที่สุด คือ naproxen 250 mg tablet ส่วนความสมเหตุผลการสั่งใช้ยา พบการสั่งใช้ NSAIDs ยาวกว่า 2 สัปดาห์ต่อใบสั่งยาร้อยละ 47.69 สั่งใช้ selective Cox-2 inhibitors ในผู้ที่ไม่มีข้อบ่งใช้ร้อยละ 38.99 สั่งใช้ NSAIDs ในผู้ป่วยที่มีระดับ eGFR น้อยกว่า 30 มล./นาที/1.73 ม.2 ร้อยละ 38.37 สั่งใช้ NSAIDs ในผู้ป่วยที่ได้รับยา RAS blockade และระดับ eGFR น้อยกว่า 60 มล./นาที/1.73 ม.2 ร้อยละ 6.09 สั่งใช้ NSAIDs ในผู้ป่วยเสี่ยงเลือดออกทางเดินอาหารระดับปานกลางร้อยละ 21.86 และระดับสูง 1 ราย สรุป: มีการสั่งใช้ NSAIDs ในผู้ป่วยโรคข้อเสื่อมค่อนข้างมากโดยเป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติน้อยกว่าที่กำหนดสำหรับโรงพยาบาลทั่วไป และสั่งใช้ยาด้วยชื่อสามัญทางยา สั่งยาที่ไม่เหมาะสมในเกือบทุกด้าน ควรจัดทำแนวทางส่งเสริมและกำกับการใช้ NSAIDs เพื่อการใช้ยาอย่างคุ้มค่าและปลอดภัย คำสำคัญ: รูปแบบการสั่งใช้ยา, การใช้ยาสมเหตุผล, ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์, NSAIDs, โรคข้อเสื่อม Abstract Objective: To determine patterns and rationales of non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) prescribing in out-patients with osteoarthritis in a tertiary-care hospital. Method: This retrospective study examined prescriptions from October 1, 2018, to September 30, 2019. The pattern and rationale of NSAIDs prescribing were assessed based on modified World Health Organization's prescribing indicators and the guidelines of the hospital rational drug use, respectively. Descriptive statistics were used. Results: NSAIDs were prescribed in 64.88% of the 2,466 prescriptions of patients diagnosed with osteoarthritis. The average number of drug items per prescription was 5.06. NSAIDs were 100% prescribed by generic names. NSAIDs injections were prescribed in 10.97% of prescriptions. 75.58% of prescribed NSAIDs were on the national drug list. Prescriptions of NSAIDs with anti-ulcer drugs were 66.14%. The most common NSAIDs prescribed was naproxen 250 mg tablet. For rationality, NSAIDs were prescribed for longer than two weeks in 47.69% of prescriptions. Prescribing selective Cox-II inhibitors without indication were found in 38.99% of prescriptions. NSAIDs were prescribed to patients with an eGFR less than 30. mL/min/1.73 m² and patients who were receiving RAS blockade and had eGFR levels less than 60 mL/min/1.73 m² for 38.37% and 6.09%, respectively. NSAIDs were prescribed to 21.86% and one patient with moderate and high gastrointestinal bleeding risk, respectively. Conclusions: NSAIDs were prescribed with a relatively high proportion of prescription of osteoarthritis patients and certain Proportions of NSAIDs prescribed were lower than the national drug list mandate for tertiary hospitals. All were prescribed with generic names. Inappropriate prescribing were found in most aspects. Safe and economic NSAIDs rational use should be promoted. Keywords: prescription patterns, rational drug use, non-steroidal anti-inflammatory drugs, NSAIDs, osteoarthritis