การสำรวจสถานการณ์ และทัศนคติของผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนโปรแกรมส่งเสริมโภชนาการของโรงเรียน ในจังหวัดสงขลา

Abstract

The Survey on Situation and Attitude of Key Persons in Operating the School-based Nutrition Promotion Program in Songkhla Province
 
Laksana Chaimongkol and Siwaporn Pinkaew
 
รับบทความ: 2 มิถุนายน 2559; ยอมรับตีพิมพ์: 31 มีนาคม 2560
 
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์ การรับรู้ และทัศนคติของผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนโปรแกรมการส่งเสริมโภชนาการของโรงเรียนในจังหวัดสงขลา  โดยได้สุ่มตัวอย่างโรงเรียนจำนวน 95 โรง ด้วยวิธี multi-stage cluster sampling ครอบคลุมโรงเรียนประถม ศึกษาขนาดเล็ก กลาง และใหญ่ในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน องค์การบริหารส่วนท้องถิ่น และสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชน เก็บข้อมูลด้วยการสังเกตและการสัมภาษณ์อย่างมีโครงสร้าง ผลการศึกษาพบว่า ทุกโรงเรียนมีบริการอาหารกลางวัน  ร้อยละ 78 ของโรงเรียนปรุงประกอบอาหารโดยแม่ครัวภายใต้การควบคุมของโรงเรียน ปริมาณพลังงานเฉลี่ยต่อ 1 สำรับเท่ากับ 418.1 ± 117.3 กิโลแคลอรี  ร้อยละ 79.4 ของสำรับที่จัดเป็นอาหารกลางวันมีพลังงานอยู่ในช่วงร้อยละ 20 – 40ThaiDRI  มีวิตามินเอ ธาตุเหล็ก และแคลเซียมต่ำกว่าค่ามาตรฐาน โรงเรียนส่วนใหญ่มีการบูรณาการความรู้ทางโภชนาการในรายวิชาการงานอาชีพและสุขศึกษาเป็นหลัก  มีเพียง 9 โรงเท่านั้นที่มีการบูรณาการในรายวิชาอื่น ๆ โรงเรียนร้อยละ 96.6 มีการจัดกิจกรรมเสริมหลักสูตรที่ส่งเสริมโภชนาการโดยมีการจัดกิจกรรมที่หลากหลายตั้งแต่ 1 – 5 กิจกรรม ผู้บริหารสถานศึกษา ผู้ดำเนินกิจกรรมส่งเสริมโภชนาการ เช่น ครู แม่ครัว รวมทั้งผู้สนับสนุน เช่น ผู้ปกครอง อบต. และชุมชน มีทัศนคติที่ดีต่อการส่งเสริมโภชนาการในโรงเรียน ในขณะที่มีการประเมินคุณภาพการบริหารงานส่งเสริมโภชนาการในโรงเรียนอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 70 – 75 ของผู้บริหารสถานศึกษาและผู้ดำเนินงาน ระบุว่า มีอุปสรรคในการพัฒนาโรงเรียนเข้าสู่มาตรฐานของโปรแกรมส่งเสริมโภชนาการในโรงเรียน และต้องการการสนับสนุนจากหน่วยงานภายนอกใน 3 เรื่องหลัก คือ การพัฒนาบุคลากรที่เกี่ยวข้อง  การให้คำปรึกษาและพี่เลี้ยงในระหว่างการพัฒนาโรงเรียน รวมทั้งงบประมาณ
คำสำคัญ: โภชนาการในโรงเรียน โครงการอาหารกลางวัน โปรแกรมการส่งเสริมโภชนาการ
 
Abstract
This study aimed to reveal how the school-based nutrition promotion program (SNPP) have been practiced in Songkhla including exploring the perception and attitude of key persons who operated SNPP. Ninety-five schools were randomly selected from all types and sizes of schools by multi-stage cluster sampling method. Data collection was done by observation and structured interview. It was found that the school lunch program have been run in all schools. About 78% of those have lunch cooked by lay person under their supervision.  The average energy content was 418.1±117.3 kilocalories per one meal set. Most (79.4%) meal sets had energy ranged from 20 to 40%ThaiDRI. Vitamin A, iron and calcium contents were lower than recommendation. Almost schools integrated nutrition education in the class which was only in 2 subjects, i.e., home working and technology as well as physical education. There were only 9 schools where integrated nutrition education in more various subjects. About 96.6% of schools run nutrition related co-curriculums which ranged from 1 to 5 activities. The administrators, operation staffs (e.g., teachers, cooks) and supporters (e.g., parents, local authorities, and communities) had good attitude in SNPP while they recognized the quality of SNPP in their schools as fair level. To reach the standard of SNPP, about 70 – 75% of administrators and operation staffs indicated that there were some barriers in developing the existing SNPP. They also needed supports in capacity building of the related staffs, consultants or mentors as well as budget in developing their schools up to standard SNPP.
Keywords: Nutrition in school, School lunch program, Nutrition promotion program