การพัฒนาและติดตามศักยภาพในการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ของนิสิตครูวิทยาศาสตร์

Abstract

Developing and Following up Thai Pre-service Science Teachers’ Competencies for Science Communication
 
Sasithep Pitiporntapin
 
รับบทความ: 19 เมษายน 2556; ยอมรับตีพิมพ์: 5 พฤษภาคม 2556
 
 
 
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและติดตามศักยภาพในการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ของนิสิตครูวิทยาศาสตร์โดยงานวิจัยช่วงแรกมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจทรรศนะเกี่ยวกับนักวิทยาศาสตร์ของนิสิตจบใหม่สาขาการสอนวิทยาศาสตร์ จำนวน 14 คน ปีการศึกษา 2554 โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากแบบสอบถาม และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาพบว่า นิสิตจบใหม่ส่วนใหญ่มีทรรศนะส่วนใหญ่ที่สอดคล้องกับธรรมชาติของวิทยาศาสตร์แต่ยังไม่มีทรรศนะในด้านข้อจำกัดของการอธิบายทางวิทยาศาสตร์ในการตอบคำถามได้ทุกคำถามนักวิทยาศาสตร์ใช้เหตุผลและจินตนาการในการสร้างความรู้ และกิจกรรมทางวิทยาศาสตร์ของนักวิทยาศาสตร์ในระดับสังคมซึ่งทรรศนะดังกล่าวเกี่ยวข้องกับการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ ด้วยเหตุนี้งานวิจัยในช่วงที่ 2 ผู้วิจัยจึงสร้างรายวิชาการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ขึ้นเพื่อพัฒนาศักยภาพนิสิตครูในการสื่อสารทางวิทยา-ศาสตร์โดยใช้การสะท้อนความคิดผู้วิจัยเก็บรวบรวมจากนิสิตครูจำนวน 12 คน ในภาคต้น ปีการศึกษา 2555 ด้วยการสังเกตการสัมภาษณ์อย่างไม่เป็นทางการ บันทึกการเรียนรู้ แบบทดสอบเรื่องการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ แบบวัดเจตคติต่อการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ แบบประเมินความพึงพอใจในการจัดการเรียนรู้ และแบบบันทึกการสัมภาษณ์อย่างไม่เป็นทางการ ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาพบว่า นิสิตส่วนใหญ่เข้าใจการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์เพิ่มมากขึ้นนอกจากนี้นิสิตยังพัฒนาทักษะการฟัง พูด อ่าน และเขียนและมีเจตคติที่ดีต่อการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ และต่อการจัดการเรียนรู้เพิ่มมากขึ้นส่วนงานวิจัยช่วงที่ 3 มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์สู่ชุมชนของนิสิตครูที่สมัครใจเป็นกรณีศึกษา จำนวน 3 คน ในภาคปลาย ปีการศึกษา 2555 ผู้วิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการสังเกตพฤติกรรม การสัมภาษณ์อย่างไม่เป็นทางการบันทึกการเรียนรู้ ผู้วิจัยวิเคราะห์ข้อมูลแบบแบบอุปนัย พบว่า นิสิตได้นำเรียนรู้เกี่ยวกับการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์เพิ่มมากขึ้นได้แก่ การใช้ภาษาให้เหมาะสม การอธิบายทางวิทยาศาสตร์การใช้ความคิดอย่างมีวิจารณญาณ การใช้เทคโนโลยีในการสื่อสารและการใช้ทักษะการสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ในการเรียนและจัดกิจกรรมการเรียนรู้
คำสำคัญ: นิสิตครูวิทยาศาสตร์ การสื่อสารทางวิทยาศาสตร์ การสะท้อนความคิด
 
Abstract
The purpose of the study was to develop and follow up pre-service science teachers’ science communication competencies. For the first phase, it aimed to survey views on scientists of 14 new graduate pre-service science teachers in the academic year 2011. The researchers collected data from questionnaires and in-depth interviews. The data were analyzed from content analysis. The findings showed that most of them had their views to be in line with nature of science. However, they still had no views on the limit of scientific explanation for every question, the scientists’ using of the reasoning and imagination for construction of knowledge, and scientist’s activities in social level. These missing views were concerned with science communication. Therefore in second phase, the researcher developed Science Communication course for enhancing pre-service science teachers’ teaching competencies for science communication through reflection. The researchers collected data from 12 pre-service science teachers in the first semester of academic year 2012. Multiple data were gathered from observation, informal interview, journal entries, science communication tests, a science communication attitude test, course evaluation form, and informal interview logs. Content analysis was used to analyze the data. The finding indicated that most of them had increased their understanding about science communication. Moreover, they also continually developed their listening, speaking, reading and writing skills as well as had positive attitude towards science communication and learning in this course. For third phase, the purpose of this phase was to study in depth about science communication through communities from 3 pre-service science teachers in the second semester of academic year 2012. The researcher collected from observation, informal interview, journal entries. Analytic induction was used. The finding revealed that they learned more about science communication such as how to use scientific language appropriately, explain scientific data to others, using critical thinking and technology for communication, and apply science communication skills in learning and teaching.
Keywords: Pre-service science teachers, Science communication, Reflection