Development of the Supporting and Promoting System for Appropriate Antibiotics Use in a Community Hospital by Concept Mapping Techniques with a Multidisciplinary Team

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อค้นหาปัญหาการดำเนินงานการประเมินความเหมาะสมในการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะในโรงพยาบาล และพัฒนารูปแบบการประเมินการสั่งใช้ยาด้วยระบบการสนับสนุนและส่งเสริมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างเหมาะสม โดยการมีส่วนร่วมของทีมสหวิชาชีพ วิธีการศึกษา: การศึกษานี้ใช้วิธีวิจัยแบบผสมผสานทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างคือ บุคลากรทางการแพทย์จำนวน 22 คน ที่เกี่ยวข้องในการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะ meropenem, vancomycin, piperacillin/ tazobactam และ amoxicillin/clavulanic acid ที่คัดเลือกแบบเจาะจง ดำเนินการวิจัยโดยใช้กระบวนการจัดผังมโนทัศน์ (Concept mapping) ระหว่างวันที่ 1 มีนาคม 2561 ถึง 31 มีนาคม 2562 ณ โรงพยาบาลชุมชนแห่งหนึ่งในจังหวัดร้อยเอ็ด เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลทั่วไปของผู้ร่วมการวิจัย แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และอุปกรณ์สนับสนุนการสัมภาษณ์ ได้แก่ เครื่องบันทึกเสียง และแบบบันทึกภาคสนาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา multidimensional scaling และ hierarchical cluster analysis ผลการศึกษา: จากการสัมภาษณ์เชิงลึกพบปัญหาการดำเนินงานการประเมินการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะแบ่งเป็น 3 สาเหตุหลัก ได้แก่ ด้านบุคลากร ด้านนโยบายกับระเบียบปฏิบัติ และด้านการสื่อสารประชาสัมพันธ์ ในการประชุมระดมสมองเพื่อหาแนวทางแก้ไขปัญหาการดำเนินงานตามขั้นตอนการสร้างผังมโนทัศน์ พบว่าได้ผังมโนทัศน์ประกอบด้วย 7 กลุ่ม ดังนี้ 1. ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ 2. นโยบายและแผนการดำเนินงาน 3. ประชาสัมพันธ์ระบบงานเชิงรุก 4. การมีส่วนร่วมของทีมสหวิชาชีพ 5. กิจกรรมทบทวนปัญหาและนำเสนอผลการปฏิบัติงาน 6. กิจกรรมส่งเสริมและพัฒนาความรู้ความเชี่ยวชาญของบุคลากร และ 7. แนวทางปฏิบัติการประเมินการสั่งใช้ยาอย่างเหมาะสม สรุป: การนำผังมโนทัศน์ที่ได้ไปวางแผนการดำเนินงานในระบบสนับสนุนและส่งเสริมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างเหมาะสมในโรงพยาบาลโดยอาศัยความร่วมมือจากทีมสหวิชาชีพในการมีส่วนร่วมควรประกอบด้วย 7 ประเด็นสำคัญที่พบในการวิจัย เพื่อให้ได้แผนการดำเนินงานที่มีคุณภาพต่อไปคำสำคัญ: การประเมินความเหมาะสมในการสั่งใช้ยา, ผังมโนทัศน์, ทีมสหวิชาชีพ, ยาปฏิชีวนะAbstract Objective: To identify problems for drug use evaluation of antibiotics and developing a system to encourage the appropriate antibiotics use in a hospital by the participation of multidisciplinary team. Methods: Mixed methods composited of qualitative and quantitative approaches were used in this study. The participants were 22 healthcare professionals involving in the use of antibiotics, including meropenem, vancomycin, piperacillin/tazobactam and amoxicillin/clavulanic acid. The study was conducted between March 1st, 2018 and March 31st, 2019 at a community hospital in Roi-et province. Tools for data collection included the demographic data record form, interview guides and supporting equipment for interviews including the voice recorder, and field note. Data were analyzed using descriptive statistics, multi-dimensional scaling, and hierarchical cluster analysis. Results: From in-depth interviews, problems in drug use evaluation of antibiotics operation were classified into three themes including personnel, policy and regulations, and public relation and communication. Based on brainstorming in order to determine the solutions for problems in operation, one step in concept mapping method resulted in 7 clusters: 1. Information technology system, 2. Policy and action plan, 3. Proactive communication, 4. Participation of multidisciplinary teams, 5. Review of problems and present results, 6. Promoting and developing professional and clinical skill for staff with training programs, and 7. Drug use evaluation guideline. Conclusion: The concept map consisting of 7 issues with multidisciplinary teamwork should be taken into the action plan for promoting and supporting appropriate antibiotics use in hospitals to obtain a quality operational plan for the future. Key words: drug use evaluation, concept mapping, multidisciplinary team, antibiotics