ผลของการฉายรังสีแกมมาต่อการยืดอายุการเก็บรักษาและคุณภาพของกล้วยหอมทอง

Abstract

Effect of Gamma Irradiation on Shelf Life Extension and Quality of Gros Michel Banana (Musa acuminata) (AAA group)
 
Teerarat Chaemchaiyaporn and Pakorn Tangpong
 
รับบทความ: 20 พฤษภาคม 2565; แก้ไขบทความ: 1 พฤศจิกายน 2565; ยอมรับตีพิมพ์: 22 พฤศจิกายน 2565; ตีพิมพ์ออนไลน์: 9 มิถุนายน 2566
 
บทคัดย่อ
กล้วยหอมทอง (Musa acuminata AAA group) เป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของประเทศไทย ที่ส่งขายทั้งในประเทศและต่างประเทศ แต่มีปัญหาในการขนส่งโดยเฉพาะการขนส่งไปต่างประเทศที่ต้องใช้เวลานานอาจทำให้กล้วยหอมทองสุกก่อนไปถึงประเทศปลายทาง และการสุกของผลกล้วยในหวีเดียวกันอาจเกิดไม่สม่ำเสมอกัน จึงได้มีความสนใจศึกษาเกี่ยวกับการใช้รังสีแกมมาในการยืดอายุการเก็บรักษาและการใช้สารกลุ่มเอทิลีนกระตุ้นการสุกของผลกล้วยหอมทองที่ผ่านการฉายรังสีแกมมา รวมทั้งผลที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพและทางเคมีของผลกล้วยหอมทองด้วย โดยใช้ผลกล้วยหอมทองอายุ 60 วันหลังการตัดหัวปลี พบว่า การใช้รังสีแกมมาปริมาณ 0.5, 1, 1.5 และ 2 กิโลเกรย์ (kGy) สามารถยืดอายุการสุกของกล้วยหอมทองได้ถึง 14 วัน เมื่อเก็บที่อุณหภูมิห้อง ผลกล้วยหอมทองที่ได้รับรังสีแกมมา 0.5 และ 1 กิโลเกรย์เมื่อสุกผลมีสีเหลืองตามปกติ แต่ที่ 1.5 และ 2 กิโลเกรย์ ผลกล้วยหอมทองจะมีรอยดำและสีคล้ำปรากฏที่เปลือกภายหลัง 6–9 วันหลังการฉายรังสี การฉายรังสีโดยเฉพาะที่อัตราสูงทำให้ค่าความแน่นเนื้อเพิ่มขึ้นแต่ความหวานและปริมาณกรดมาลิก ลดลง (รังสีที่อัตราต่ำทำให้ปริมาณแทนนินเพิ่มขึ้นแต่ที่อัตราสูงปริมาณแทนนินกลับต่ำลง) การบ่มผลกล้วยหอมทองที่ผ่านการฉายรังสีแกมมา 1 กิโลเกรย์และทิ้งไว้เป็นเวลา 7 วันด้วยอีทีฟอน 600 ppm (ทั้งจุ่มและพ่น) และแคลเซียมคาร์ไบด์ 3 g/0.0189 cm3 ทำให้ผลกล้วยหอมทองสุกในเวลา 3 วัน ผลกล้วยหอมทองมีสีเหลืองและมีความสว่างของสีเปลือกเพิ่มมากขึ้นโดยเฉพาะการบ่มด้วยการจุ่มด้วยอีทีฟอนทำให้ค่าความสว่างของสีเปลือกเพิ่มขึ้นมากที่สุด แต่ค่าสีเขียวของทุกกรรมวิธีกลับลดลงเมื่อเทียบกับชุดควบคุม การบ่มทั้ง 3 กรรมวิธียังทำให้ความแน่นเนื้อและปริมาณแทนนินของผลกล้วยหอมทองลดลง แต่ทำให้ความหวานและปริมาณกรดมาลิกเพิ่มมากขึ้นเมื่อเทียบกับชุดควบคุมเช่นเดียวกับการบ่มกล้วยหอมทองที่ไม่ได้ผ่านการฉายรังสี ดังนั้นการฉายรังสีแกมมาที่อัตราต่ำแก่ผลกล้วยหอมทองสามารถยืดอายุการสุกของกล้วยหอมทองได้โดยที่คุณภาพของผลไม่ได้รับผลกระทบ สามารถนำมาพัฒนาเพื่อใช้ในการขนส่งกล้วยหอมทองได้
คำสำคัญ:  กล้วยหอมทอง  อีทีฟอน  แคลเซียมคาร์ไบด์  รังสีแกมมา  การสุก
 
Abstract
The Gros Michel banana (Musa acuminata) (AAA group) is one of Thailand’s critical economic fruits for export and domestic consumption. However, the major problem with banana exportation is that the fruit is frequently ripe before reaching the consumer during a long transportation. Moreover, the ripening of each fruit in the same hand is usually uneven. These pushed the researchers interested in studying the use of gamma–ray to delay fruit ripening and ethylene group hormones to activate banana ripening, including influences on physical and chemical change. The studies were performed using Gros Michel banana 60 days after cutting the male flower bud from the bunch. It was found that applying gamma–ray at 0.5, 1.0, 1.5, and 2.0 kilogray (kGy) to the Gros Michel banana at ambient temperature delayed the ripening of the fruit to 14 days. Furthermore, banana fruits treated with the lower dose of gamma-ray (0.5 and 1.0 kGy) showed standard yellow color after ripening. In contrast, those who received the higher dose (1.5 and 2.0 kGy) developed dark brown flecks on peels 6–9 days after irradiation. Gamma–ray, in this study, raised firmness value but diminished the sweetness and malic acid content of the banana fruits, particularly at high doses. To ripen banana fruits after irradiated with 1 kGy and left for 7 days at room temperature, it was encountered that both ethephon at 600 ppm (by dipping or spraying) and calcium carbide at 3 g/0.0189 m3 induced ripening of the fruits in 3 days afterward. In addition, the fruits had more elevated values of brightness and yellowness of peel color, especially the ethephon treatment without irradiation, while reduced in green compared to the control. Furthermore, the two ripening chemicals also rendered higher sweetness and malic acid content values. Nevertheless, bananas decreased firmness and tannin content in the fruit pulp of irradiated bananas, similar to those unirradiated in the former experiment. These indicated that ethephon and calcium carbide, at reasonable rates, could be employed to induce banana ripening. On the other hand, irradiation at 1 kGy could slow the ripening of Gros Michel banana for about 14 days without any effect on the fruit's qualities after ripening
Keywords:  Gros Michel banana, Ethephon, Calicum carbide, Gamma–ray, Ripening