ความสัมพันธ์ของปัจจัยแวดล้อมบางประการต่อความหลากหลายของชนิดพันธุ์และการสะสมมวลชีวภาพของไม้ป่าในพื้นที่ทิ้งร้างจากการเกษตร อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Panida Kachina, Thaworn Onprapai, Angkana Somsak, Nichapat Duangthip and Sutheera Humhuk
รับบทความ: 13 ธันวาคม 2564; แก้ไขบทความ: 16 มีนาคม 2565; ยอมรับตีพิมพ์: 25 มีนาคม 2565; ตีพิมพ์ออนไลน์: 17 ธันวาคม 2565
บทคัดย่อ
พื้นที่การเกษตรเดิมของเกษตรกรในอำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน มีลักษณะเป็นพื้นที่ชายป่าธรรมชาติที่เชื่อมต่อกับพื้นที่เกษตร โดยเป็นพื้นที่ที่มีความแตกต่างกันของชนิดพืชในสองพื้นที่ระหว่างแนวรอยต่อ โดยการเปลี่ยนแปลงของปัจจัยแวดล้อมที่เปลี่ยนไปในช่วงที่เกิดการรบกวนสามารถเกิดขึ้นในบริเวณดังกล่าว การศึกษาในครั้งนี้จึงศึกษาองค์ประกอบชนิดพันธุ์ไม้ป่าในพื้นที่ 1) ป่าที่มีความสมบูรณ์ ป่าใกล้เคียงพื้นที่ชุมชน และพื้นที่ชายป่า และ 2) พื้นที่แปลงสำรวจที่เป็นพื้นที่ผ่านการทำการเกษตรมาก่อนและได้มีการปล่อยทิ้งร้างไว้ในระยะต่างๆ โดยทำการศึกษาสมบัติของดินบางประการ ได้แก่ ปฏิกิริยาดิน ปริมาณอินทรียวัตถุ ปริมาณไนโตรเจนทั้งหมดในดิน ปริมาณของฟอสฟอรัส ปริมาณโพแทสเซียม และทำการจัดอันดับปัจจัยดินกับกลุ่มชนิดไม้โดยใช้ค่าการสะสมมวลชีวภาพประเมินความสัมพันธ์ ผลการศึกษาพบว่ามีชนิดไม้เด่น เช่น กรมเขา ติ้วเกลี้ยง ทะโล้ ประดู่ป่า และ ก่อแป้น เป็นต้น ปรากฏในพื้นที่ มีค่าดัชนีความหลากหลายของชนิดพันธุ์ไม้ระหว่างประเภทพื้นที่สำรวจในช่วง 1.10 – 2.54 สามารถแบ่งปัจจัยด้านดินในพื้นที่ได้เป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มที่มีสัมพันธ์กับธาตุอาหารในดิน และกลุ่มที่เกี่ยวข้องกับปฏิกิริยาดิน (pH) และสามารถจัดกลุ่มการสะสมมวลชีวภาพของพืชได้เป็น กลุ่มแปลงป่าธรรมชาติได้รับปัจจัยที่มีอิทธิพลจากความสูงจากระดับน้ำ ทะเล พื้นที่ทิ้งร้างเป็นพื้นที่ที่มีความสัมพันธ์กับปัจจัยปริมาณธาตุอาหารและปฏิกิริยาดิน
คำสำคัญ: ความหลากหลายของชนิดพันธุ์ การสะสมมวลชีวภาพ สมบัติของดิน พื้นที่ทิ้งร้างจากการเกษตร
Abstract
The highlands agricultural areas mostly adjust to forest edges. As agricultural areas in Bo Kluea District, Nan Province was characterized by a natural forest connected to agri-cultural areas. Tree communities different between two types may cause by changes in envi-ronmental factors during disturbances. This study compares forest species composition in areas natural forest, forest edges, and abandoned areas in different stages. Some soil pro-perties such as soil reaction (pH), Total nitrogen, available phosphorus, and exchangeable potassium were accessed. The trees biomass was used to investigate the effect of factors (include Alt.). The results showed that the dominant tree species such as Aporosa nigricans, Schima wallichii, Cratoxylum cochinchinense, Pterocarpus macrocarpus, and Castanopsis diversifolia represent to dominant species. The diversity index among the survey area types showed in the range of 1.10–2.54. Using PCA, all factors were divided into two groups: 1) the group associated with the soil nutrients and 2) the group which influenced by soil reaction. The biomass accumulation of plants can be divided into 1) Natural Forest plots which are influenced by sea-level elevation, 2) young, abandoned areas and forest edge was an area that related with nutrient factors, and 3) old, abandoned areas related to soil reaction factor.
Keywords: Tree species diversity, biomass accumulation, Soil property, Abandoned areas
Downloads
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
References
Amatayakul, P., and Chomtha, T. (2013). Agri-cultural Meteorology to know for Nan. Bangkok: Meteorological Department. (in Thai)
Anderson, D.W. (1988). The effect of parent material and soil development on nutrient cycling in temperate ecosystems. Biogeochemistry 5(1): 71–97.
Asanok, L. (2006). Vegetation Structures of Forest Edges in Fragmented Montane Forest Caused by Shifting Cultivation in Umphang Wildlife Sanctuary, Tak Province. Bangkok: Kasetsart University. (in Thai)
Asanok, L., Marod, D., Pattanavibool, A., and Nakashizuka, T. (2012). Colonization of tree species along an interior–exterior gradient across the forest edge in a tropical montane forest, northwest Thailand. Tro-pics 21(3): 67–80.
Bremner, J. M., and Mulvaney, C. S. (1983). Nitrogen total. In Page, A. L. (Ed.). Me-thods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties (pp. 595–623). Madison: Soil Science Society of America.
Department of Land Development. (2013). Knowledge of Land Development in Half Century: Soil Erosion and, Water and Soil Conservation. Bangkok: Ministry of Agriculture and Cooperatives. (in Thai)
Garnier, E., Navas, M. L., and Grigulis, K. (2016). Plant Functional Diversity: Organism Traits, Community Structure, and Ecosystem Properties. United Kingdom: Oxford University.
Gazey, C., and Davies, S. (2009). Soil Acidity: A Guide for WA Farmers and Consultants. Department of Primary Industries and Regional Development, Western Aus-tralia, Perth. Bulletin 4784.
Intachai, U. (2014). Guidelines for Land Development System on Highland for Sustainable Agriculture in Northern Thailand. Bangkok: Department of Land Development. (in Thai)
Knudsen, D., Peterson, G. A., and Pratt, P. F. (1983). Lithium, sodium, and potassium. In Page, A. L. (Ed.). Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiolo-gical Properties (pp. 225–246). Madison: Soil Science Society of America.
Krebs, C. J. (2009). Ecology: The Experi-mental Analysis of Distribution and Abundance. 6th ed. New York: Harper and Row.
Kremsater, L., and Bunnell, F. (1999). Edge effects: Theory, evidence, and implica-tions to management of western North American forests. In Rochelle, J. A., Lehmann, L. A. and Wisniewski, J. (Eds.). Forest Fragmentation: Wildlife and Ma-nagement Implications (pp. 117–153). Netherlands: Brill publication.
Lohbeck, M., Poorter, L., Paz, H., Pla, L., van Breugel, M., Martínez–Ramos, M., and Bon-gers, F. (2012). Functional diversity changes during tropical forest succession. Pers-pectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics 14(2): 89–96.
Marod, D., and Kutinthara, U. (2009). Forest Ecology. Bangkok: Faculty of Forestry, Kasetsart University. (in Thai)
Marod, D., Duengkae, P., Kutintara, U., Sung-kaew, S., Wachrinrat, C., Asanok, L. and Klomwattanakul, N. (2012). The influences of an invasive plant species (Leucaena leucocephala) on tree regeneration in Khao Phuluang forest, Northeastern Thailand. Agriculture and Natural Resources 46(1): 39–50.
Mclean, E. O. (1983). Soil pH and Lime Requirement. In Page, A. L. (Ed.). Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties (pp. 199–224). Madison: Soil Science Society of America.
Office of soil survey and land use planning. (2009). Soil Surveying Report for Agriculture, Nan province. Bangkok: Ministry of Agriculture and Cooperatives. (in Thai)
Olsen, S. R., and Sommers, L. E. (1983). Phos-phorus. In Page, A. L. (Ed.). Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties (pp. 403–430). Madison: Soil Science Society of America.
Samittinan, T. (2014). Thai plant names (2nd ed). Office of the Forest Herbarium. For-est and Plant Conservation Research Office. Bangkok: Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation. (in Thai)
Shaffer, M. J., Delgado, J. A., Gross, C., Follett, R. E., and Gagliardi, P. (2010). Simulation processes for the nitrogen loss and environmental assessment package (NLEAP). In Delgado, J. A. and Follett, R. F. (Eds.). Advances in Nitrogen Ma-nagement for Water Quality (pp. 361–372). Ankeny: Soil and Water Conserva-tion society.
Soil Resources Survey and Research Division. (2000). Classification Guideline of Suit-ability Land Use for Industrial Crop. Bangkok: Ministry of Agriculture and Co-operatives. (in Thai)
Tsutsumi, T., Yoda, K., Sahunalu, P., Dhan-manonda, P., and Prachaiyo,B. (1983). Forest: Felling, Burning and Regeneration. In Kyuma, K. and Pairintra, C. (Eds.). Shifting Cultivation: An Experiment at Nam Phrom, Northeast Thailand, and Its Implications for Upland Farming in the Monsoon Tropics (pp. 13–62). A report of a cooperative research between Thai–Japanese University. Japan: Kyoto University.
Yingchatchawan, S. (1993). Basic Soil Science Laboratory. Nakhon Pathom: Kasetsart University Kamphaeng Saen Campus. (in Thai)
Wattanasuksakul, S., Khamyong, S., Sri–ngernyuang, K. and Anongrak, N. (2012). Plant species diversity and carbon stocks in dry Dipterocarp Forest with and without fire at Intakin Silvicultural Research Station, Chiang Mai Province. Thai Journal of Forestry 31(3): 1–14. (in Thai)
Watson, M., and Mullen, R. (2007). Under-standing soil tests for plant–available phosphorus [factsheet]. Ohio: The Ohio State University.
Wiström, B (2015). Forest Edge Development: Management and Design of Forest Edges in Infrastructure and Urban Environments. Alnarp: Department of Landscape Architecture, Planning and Management, Swedish University of Agricultural Sciences.