การพยากรณ์อัตรามรณะของประชากรไทย Methods for Forecasting Thai Mortality Rate

Abstract

บทคัดย่อ   งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทำการพยากรณ์ค่าอัตรามรณะของประชากรไทยในอีก 10 ปีข้างหน้า โดยใช้วิธีการพยากรณ์อัตรามรณะจาก 2 ตัวแบบ คือ การพยากรณ์อัตรามรณะด้วยตัวแบบของลี-คาร์เตอร์ (The Lee-Carter Model) และการพยากรณ์อัตรามรณะด้วยตัวแบบฮินแมน-อุลลาห์ (The Hyndman-Ullah Model) โดยอาศัยข้อมูลจำนวนประชากรจากกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทยและจำนวนประชากรตายจากสำนักงานปลัดกระทรวงกระทรวงสาธารณสุขในปี พ.ศ. 2546 – พ.ศ. 2555 จำแนกตามเพศและอายุ พร้อมทั้งทำการเปรียบเทียบค่าพยากรณ์อัตรามรณะของ 2 ตัวแบบ เพื่อหาตัวแบบที่มีความเหมาะสมที่สุด ด้วยการเปรียบเทียบค่าร้อยละค่าสัมบูรณ์ของความคลาดเคลื่อนเฉลี่ย (Mean Absolute Percent Error) ของแต่ละตัวแบบ ผลการวิจัยพบว่า ค่าพยากรณ์อัตรามรณะในอีก 10 ปีข้างหน้าของ 2 ตัวแบบทั้งเพศชายและเพศหญิงมีลักษณะทิศทางเดียวกัน คือมีแนวโน้มลดลงเมื่อระยะเวลาผ่านไป และค่าพยากรณ์อัตรามรณะของเพศชายมีค่าสูงกว่าเพศหญิงเล็กน้อย เมื่อเปรียบเทียบค่า MAPE พบว่าการพยากรณ์อัตรามรณะด้วยตัวแบบฮินแมน-อุลลาห์ มีค่า MAPE น้อยกว่าของตัวแบบลี-คาร์เตอร์ทั้งเพศชายและเพศหญิง โดยจำนวนปีที่คาดว่าจะมีชีวิตอยู่ของของประชากรทั้งสองเพศมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น   คำสำคัญ: อัตรามรณะ ตัวแบบลี-คาร์เตอร์ ตัวแบบฮินแมน-อุลลาห์ ABSTRACT     This research aims forecast the mortality rate of Thai population in the next 10 years by using 2 estimating methods: Lee-Carter Model and Hyndman-Ullah Model. Data used in the study are the number of population and the number of death by age and sex of year 2003 - 2012 from the Ministry of Interior and the Ministry of Public Health respectively. In addition to comparing the estimated mortality rates from all methods to find the model that is most appropriate using mean absolute percentage error (MAPE). The results show that both models have the predicted mortality rates for the next 10 years in the same direction and trend to decrease over time for both males and females. The predicted mortality rates of males are slightly higher than those of females. The comparison of the estimated mortality rates showed that the Hyndman-Ullah Model provides the most minimum MAPE for both males and females. The life expectancy has an increasing trend over time.     Keywords: Mortality Rate Lee-Carter Model Hyndman-Ullah Model