การตรวจวัดคุณภาพอากาศเบื้องต้นด้วยไลเคนและการวัดสมรรถภาพปอดในชุมชนพุกร่าง อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี Monitoring preliminary air quality with lichens and lung function tests in Phukrang community, Amphoe Phra Phutthabat, Saraburi province

Abstract

บทคัดย่อ การศึกษานี้มีการตรวจคุณภาพอากาศเบื้องต้นในชุมชนพุกร่าง อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี ด้วยความถี่และชนิดของไลเคน พบชนิดไลเคนในกลุ่มทนทานมลภาวะระดับกลางและสูง ได้แก่ ไลเคน Anthracothecium sp. (ร้อยละ 66.4) ตามด้วย Graphis subassimilis (ร้อยละ 19.8)  Cryptothecia  effusa (ร้อยละ 12.0) และ Pyxine cocoes (ร้อยละ 1.8) ตามลำดับ ซึ่งแสดงคุณภาพอากาศในชุมชนอยู่ในระดับต่ำ นอกจากนั้นเมื่อตรวจสมรรถภาพปอดของอาสาสมัคร 47 คน ด้วยสไปโรมิเตอร์ พบความชุกของสมรรถภาพปอดผิดปกติรวม ร้อยละ 63.8  ประกอบด้วย การตีบแคบของทางเดินหายใจขนาดเล็ก (ร้อยละ 40.4)  การจํากัดการขยายตัวของปอด (ร้อยละ 10.6)   มีหลอดลมอุดกั้น (ร้อยละ 6.4) และเป็นทั้งการจํากัดการขยายตัวของปอดและหลอดลมอุดกั้น (ร้อยละ 6.4) นอกจากนั้นผลการศึกษาแสดงความสัมพันธ์เชิงลบระหว่างระยะเวลาที่อาศัยในชุมชนและค่า FEF25% - 75% อย่างมีนัยสำคัญ (r = -0.353, p = 0.015) ซึ่งชี้ให้เห็นว่าอาสาสมัครมีโอกาสมากขึ้นที่จะมีการตีบแคบของทางเดินหายใจขนาดเล็ก หากอาศัยในชุมชนเป็นเวลานาน ดังนั้นการมีคุณภาพอากาศระดับต่ำในชุมชนอาจเป็นหนึ่งในปัจจัยสำคัญที่ส่งผลให้พบความผิดปกติของปอดในระยะแรกก่อนที่ผู้ป่วยจะมีอาการ  จึงควรมีการศึกษาต่อไปโดยขยายพื้นที่สำรวจเพื่อหาความสัมพันธ์ของชนิดไลเคนกับการเกิดโรคระบบทางเดินหายใจ คำสำคัญ: สมรรถภาพปอด  ไลเคน  คุณภาพอากาศ  ชุมชน ABSTRACT   In this study, air pollution in Phukrang community, Amphoe Phra Phutthabat, Saraburi province was preliminary monitored by frequencies and species of the lichens. The result found high and modulate pollution tolerant lichens, Anthracothecium sp. (66.4%), following Graphis subassimilis (19.8%), Cryptothecia  effuse (12.0%) and Pyxine cocoes (1.8%), respectively, which implied low level of air pollution in the community. In addition to lung functions of 47 subjects were evaluated by a spirometer, it showed that there was a total prevalence of lung function abnormalities (63.8%) involving small airway obstruction pattern (40.4 %), following restriction pattern (10.6%), obstruction (6.4%) and combined types (6.4%), respectively. Furthermore,  a negative correlation between years of living in the community and values of FEF 25% - 75% was significantly detected (r = -0.353, p = 0.015). It is implied that subjects will get a higher chance to be small airway obstruction, if they lived in the community many years. Therefore, the low air quality in the community may be one of major determinants to influence on the finding of lung function abnormalities of people. Thus, increasing survey areas should be further studied to determine relationship between lichen species and respiratory diseases.   Keywords: lung function, lichens, air quality, community