การสำรวจพรรณสัตว์น้ำในอ่างเก็บน้ำและแหล่งน้ำ 4 แห่งในอำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว เพื่อพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเพื่อการศึกษาเชิงนิเวศ

Abstract

บทคัดย่อ             วัฒนานคร เป็นอำเภอหนึ่งที่ตั้งอยู่ทางตอนกลางส่วนบนของจังหวัดสระแก้ว และมีพื้นที่บางส่วนอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติปางสีดาซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดต้นน้ำสำคัญที่ไหลลงสู่ชุมชน  ด้วยบริเวณนี้เป็นส่วนหนึ่งของแหล่งมรดกโลก พื้นป่าเขาใหญ่-ดงพญาเย็น จึงมีความหลากหลายของทรัพยากรธรรมชาติสูงมากโดยเฉพาะสัตว์น้ำจืด ในปัจจุบันพื้นที่ดังกล่าวได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศทางน้ำ แต่ยังไม่มีการสำรวจความหลากหลายของสัตว์น้ำ ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพของสัตว์น้ำในอำเภอวัฒนานคร คณะผู้วิจัยได้ลงพื้นที่เก็บตัวอย่างทุกเดือนในช่วงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2551 ถึง พฤษภาคม พ.ศ. 2552 จากแหล่งน้ำขนาดใหญ่ 4 แห่งได้แก่ อ่างเก็บน้ำพระปรง อ่างเก็บน้ำท่ากระบาก อ่างเก็บน้ำคลองเกลือ และแหล่งน้ำในพื้นที่วิทยาลัยโพธิวิชชาลัย ผลการวิจัยพบว่าสัตว์น้ำที่พบมากที่สุดคือกลุ่มปลาโดยพบจำนวน 40 ชนิด อยู่ใน 19 วงศ์ นอกจากนี้ยังพบสัตว์น้ำในกลุ่มสัตว์ครึ่งน้ำครึ่งบก 2 ชนิด แมลงน้ำ 2 ชนิด กลุ่มกุ้งและปู 5 ชนิด กลุ่มหอย 4 ชนิด สรุปได้ว่าสัตว์น้ำที่พบในพื้นที่อำเภอวัฒนานคร มี 3 ไฟลัม 32 วงค์ และ 53 ชนิด จากผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าพื้นที่ดังกล่าวเป็นแหล่งอาศัยและเป็นแหล่งอนุรักษ์สัตว์น้ำที่สำคัญของอำเภอ จากฐานข้อมูลด้านความหลากหลายทางชีวภาพของสัตว์น้ำและสภาพภูมิทัศน์  พื้นที่ดังกล่าวสามารถพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศเพื่อการศึกษาเรียนรู้ได้อย่างดี นักท่องเที่ยวที่มาไม่เพียงได้รับความตื่นตาตื่นใจจากทรรศนียภาพที่สวยงาม แต่ยังสามารถเรียนรู้เกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพของสัตว์น้ำ ทั้งสัตว์ที่กินพืช สัตว์กินสัตว์เป็นอาหาร สัตว์ประจำถิ่น และสัตว์รุกรานต่างถิ่นอีกด้วยABSTRACT           Watthana Nakhon is a district in the north-central part of Sa Kaeo Province, located in the eastern part of Thailand.  It is partially located in the area of Pang Sida National Park, which is the upstream water of many canals running through the community.  This area harbors great varieties of natural resources, especially freshwater aquatic fauna.  Nowadays, this location has been developed as a water-based ecotourism attraction but the aquatic animal diversity has not been explored.  Therefore, the purpose of this research aimed to investigate the diversity of aquatic animals in freshwater areas in Watthana Nakhon District.  Specimens were monthly collected from 4 locations: Phra Prong reservoir, Tha Krabak reservoir, Klong Kluar reservoir and the college of Bhodivijalaya wetland area from October 2008 to May 2009.  In this study, we found that the dominant group of aquatic fauna was fish, which could be classified into forty species belonging to nineteen families.  In addition, we identified other animal groups in amphibians (2 species), aquatic insects (2 species), crustaceans (5 species) and mollusks (4 species).  In conclusion, the organisms were found in the study area of Watthana Nakhon District composed 3 phyla, 31 families and 53 species.  Thus, the Watthana Nakhon District is an important living habitat especially for conserving freshwater creatures. Based on biological diversity data and the natural beaty landscape, these areas can be developed into the educational ecotourism sites. Tourists not only will be fascinated with the exquisite scenery but also they will learn a lot about the diversity of freshwater fauna, including carnivorous or herbivorous species, endemic or exotic species as well as invasive alien species.