การคัดเลือกพันธุ์ไม้ท้องถิ่นเพื่อใช้ในการฟื้นฟูป่าเบญจพรรณที่ถูกรบกวน บริเวณป่าชุมชนบ้านแม่กื้ดหลวง อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก Selecting Native Tree Species for Restoring Disturbed Mixed Deciduous Forest at Ban Mae Kued Luang Community Forest, Mae Sot Distric

Abstract

บทคัดย่อ ป่าเบญจพรรณหรือป่าผสมผลัดใบที่ถูกรบกวนโดยทั่วไปจะพบว่า ไผ่ซึ่งเดิมเป็นเพียงพืชที่เป็นองค์ประกอบของป่าชนิดนี้ กลายเป็นพืชเด่นแทนพรรณไม้อื่นๆ และมีอิทธิพลต่อการสืบต่อพันธุ์ของป่าตามธรรมชาติ การปลูกกล้าไม้เสริมโดยเฉพาะกล้าไม้ท้องถิ่นที่สามารถเจริญเติบโตร่วมกับไผ่จะเป็นวิธีการหนึ่งที่ช่วยฟื้นคืนระบบนิเวศป่าเสื่อมโทรมได้ งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบพันธุ์ไม้ท้องถิ่นที่เหมาะสมในการปลูกเพื่อฟื้นฟูป่าเบญจพรรณที่ถูกรบกวนบริเวณป่าชุมชนบ้านแม่กื้ดหลวง ตำบลแม่กาษา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก โดยคัดเลือกพันธุ์ไม้ท้องถิ่นที่ใช้ทดสอบ 7 ชนิด ได้แก่ มะกล่ำตาไก่ (Adenanthera microsperma) มะไฟป่า (Baccaurea ramiflora) คูน (Cassia  fistula) กระบก (Irvingia malayana) หว้า (Syzygium cumini) สมอพิเภก (Terminalia bellirica)  และแดง (Xylia xylocarpa var. kerrii) ทำการทดลองโดยปลูกกล้าไม้ดังกล่าวในแปลงควบคุม (เป็นพื้นที่รกร้างและมีหญ้าขึ้นปกคลุมพื้นที่หนาแน่น) และแปลงป่าไผ่ (พื้นที่ป่าที่มีไผ่ขึ้นกระจายอยู่) เพื่อเปรียบเทียบการรอดชีวิต อัตราการเติบโตสัมพัทธ์ และสุขภาพของกล้าไม้ โดยวัดค่าการเติบโตเริ่มต้นเดือนกรกฎาคม 2558 ติดตามการรอดชีวิตและการเติบโตหลังฤดูฝนแรกในเดือนพฤศจิกายน 2558 ผลการทดลองพบว่า กล้าไม้ทั้ง 7 ชนิด สามารถรอดชีวิตได้ดีในแปลงป่าไผ่เมื่อเปรียบเทียบกับแปลงควบคุม  และอัตราการเติบโตของต้นกล้าแต่ละชนิดในแปลงป่าไผ่และแปลงควบคุมส่วนใหญ่ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ABSTRACT   Disturbed mixed deciduous forests are commonly colonized by bamboos, a natural component of this forest type. They become dominant after disturbances and suppress natural forest regeneration. Planting tree seedlings, especially seedlings of native species that can grow where bamboos are dominant, can be one of the methods for restoring the degraded forest ecosystems. This research aimed to test native tree species, appropriate for restoring the disturbed mixed deciduous forests at Ban Mae Kued Luang Community Forest, Mae Sot District, Tak Province. Seven native tree species: Adenanthera microsperma, Baccaurea ramiflora, Cassia fistula, Irvingia malayana, Syzygium cumini, Terminalia bellirica and Xylia xylocarpa var. kerrii were tested. The experiment was conducted by planting seedlings in control plots (fallow field, covered by dense grass) and bamboo plots (forest, dominated by bamboos) and comparing survival rate, relative growth rate and health score. Seedlings initial growth performances were monitored in July 2015 and after the first rains in November 2015. The results showed that all species can survive well in the bamboo plots compared to the control plots. There were mostly no statistically significant differences in seedling growth rate between plots.