สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท: ผลกระทบต่อสุขภาพและเศรษฐกิจสังคม

Abstract

บทคัดย่อ   การใช้สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาททั้งในทางเป็นคุณและให้โทษอยู่คู่กับสังคมมนุษย์มาช้านาน  บทความวิชาการฉบับนี้นำเสนอแนวคิดที่รอบด้านเกี่ยวกับสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท โดยอธิบายกลไกการออกฤทธิ์ ประวัติศาสตร์การใช้และการควบคุม รวมถึงผลกระทบต่อเศรษฐกิจและสังคม  งานวิจัยสมัยใหม่แสดงให้เห็นว่าสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทมีความหลากหลายตั้งแต่ น้ำตาล ชา กาแฟ สุรา ยาสูบ ไปจนถึงสารเสพติดที่เป็นอันตรายเรื้อรังหรือเฉียบพลันถึงแก่ชีวิต  การควบคุมสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทในปัจจุบันของไทยใช้เหตุผลทางสังคมและประวัติศาสตร์เป็นส่วนใหญ่ อาจยังไม่ทันสมัยเท่ากับประเทศตะวันตกที่กฎหมายตั้งอยู่บนหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และเศรษฐศาสตร์ล่าสุด  การผ่อนปรนการควบคุมสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทให้ยืดหยุ่นและทันต่อยุคสมัยจะเปิดโอกาสให้ใช้สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทบางชนิดเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ ป้องปรามการใช้สารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาทในทางที่ผิด รวมถึงบรรเทาปัญหาทางเศรษฐกิจและสังคมเกี่ยวกับอันเนื่องมาจากการค้าสารออกฤทธิ์ต่อจิตประสาท - - - Psychoactive Compounds: Health and Socio-economic Implication ABSTRACT   Use and abuse of psychoactive compounds have long existed in human society.  This review article presents multifaceted concepts on psychoactive compounds – mechanism of action, history of use and control, and effects on the economy and the society.  Current research show that psychoactive compounds are diverse, ranging from sugar, tea, coffee, liquor, tobacco to narcotics that lead to chronic health damage or acute death.  The control of psychoactive compounds in Thailand is primarily based on social and historical reasons.  This may be out-dated compared to western countries where the laws are based upon recent scientific and economic evidence.  Relaxing the control of psychoactive compounds to be flexible and up-to-date could lead to myriad of opportunities: some compounds can be used for medicinal purpose; widely abused compounds can be suppressed; and economic and social issues arising from psychoactive compound trafficking can be mitigated.