ความสัมพันธ์ของอุณหภูมิกับกระบวนการผลิตยาถมดำปราศจากตะกั่ว The Relations of Temperature and Processes of Niellobar without Lead

Abstract

เครื่องถมไทยเป็นศิลปหัตกรรมที่มีคุณค่าของไทยมาตั้งแต่โบราณแต่ไม่สามารถส่งออกขยายตัวในต่างประเทศได้ เนื่องจากเครื่องถมมียาถมเป็นส่วนหนึ่ง โดยยาถมประกอบด้วยตะกั่ว ทองแดง เงิน และกำมะถัน  ดังนั้นยาถมดำปราศจากตะกั่วจึงเป็นอีกทางเลือกเพื่อเผยแพร่ศิลปะไทยให้สามารถส่งออกต่างประเทศได้งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอุณหภูมิในการลงถมดำปราศจากตะกั่ว ที่อุณหภูมิ400◦C, 500◦C,600◦C  และ 700 ◦C  บนพื้นชิ้นงานโลหะเงินบริสุทธิ์และอัลลอยเงินซึ่งยาถมดำปราศจากตะกั่วที่ทดลองใช้มี 3 สูตร  โดยศึกษาสมบัติทางกายภาพโครงสร้างจุลภาคด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราด รูปร่างของยาถมดำปราศจากตะกั่วในร่องลาย   รอยแตกของยาถมด้วยวิธีการดัดโค้ง ด้วยกล้องจุลทรรศน์ชนิดสะท้อนแสงและโครงสร้างผลึกศาสตร์ ด้วยเทคนิคเครื่องวิเคราะห์การเลี้ยวเบนรังสีเอกซ์  จากผลการวิเคราะห์พบว่ายาถมมีสารประกอบทั้งหมด 6ชนิด คือ CuAgS, Ag, Cu2S, Sn2S3, SnS และ Cu4SnS4  ในปริมาณที่แตกต่างกันในแต่ละสูตรและผลของกระบวนการลงถมพบว่า อุณหภูมิที่เหมาะสมในการลงยาถมดำปราศจากตะกั่ว คือ 500◦C กับ 600◦C  สูตรยาถมดำปราศจากตะกั่วสูตร 2 ให้ค่าเฉลี่ยรอยแตกที่ถมหลุดออกจากชิ้นงานอัลลอยเงินน้อยที่สุดยาถมดำปราศจากตะกั่วสูตร 1 ให้รูปร่างของยาถมดำปราศจากตะกั่วหลังจากลงถมกับชิ้นงานเงินเปลี่ยนแปลงน้อยที่สุดThai nielloware is an invaluable oldcraftsmanship.  Niello is a black mixtureof lead, copper, and silver, used as inlay. Since lead is the main component, it affects trade barriers and cannotbe exported to international markets. Therefore, nielloware products had been innovated without lead filled to be an option for exporting products.  Theaim of this research was to study the temperature effects of a black amalgam ofalloys (niello bar or niello) without an lead element at 400, 500, 600, and 700degree Celsiusfilled into carved grooves of silver alloys (95 wt%Ag-5 wt%Cu) and pure silver (99.99 wt% Ag) bases.  Three formulas of niello without lead were used in this research.  Microstructures were studied by usingscanning electron microscopy to characterize shapes of niello after inlaying and fractures of niello after bending methods.  The results showed that all three formulascomprising of six compounds of CuAgS, Ag, Cu2S, Sn2S3,SnS and Cu4SnS4, but in different quantities in each formula.  The best temperature processes of niellowithout lead were 500 and 600 degree Celsius. The 95 wt%Ag-5 wt%Cu bases, it occured more fracture.  Formula 2 of niello bars revealedless fractures.  After putting niellomixture into the silver bases pattern, the changing shapes of niellobar formula 1 was the leastchanging shapes.