Effect of culture media on growth and development of in vitro Epipactis flava Seidenf. protocorms

Abstract

บทคัดย่อ กล้วยไม้น้ำ จัดเป็นกล้วยไม้ที่มีชีพลักษณ์พิเศษแตกต่างจากกล้วยไม้ชนิดอื่นๆ สามารถอาศัยและแพร่กระจายพันธุ์ในลำธารและรอดชีวิตใต้กระแสน้ำได้เป็นเวลานานหลายเดือน จากการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ถิ่นอาศัยและสภาพแวดล้อมในปัจจุบันทำให้ประชากรกล้วยไม้น้ำมีแนวโน้มลดลงอย่างต่อเนื่อง ดังนั้น การขยายพันธุ์โดยใช้เทคนิคการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชเพื่อการอนุรักษ์จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่ง จากการเพาะเลี้ยงโปรโตคอร์มกล้วยไม้น้ำบนสูตรอาหารเพาะเลี้ยงที่แตกต่างกัน พบว่า อาหารกึ่งแข็งดัดแปลงสูตร Vacin and Went สามารถชักนำให้โปรโตคอร์มมีอัตราการรอดชีวิตรวมไปถึงการเจริญเติบโตและมีพัฒนามากที่สุด เมื่อเทียบกับอาหารสูตรอื่นๆ นอกจากนี้การใช้ไซโตไคนินร่วมกับอาหารเพาะเลี้ยงสามารถทำให้โปรโตคอร์มมีการตอบสนองที่แตกต่างกันออกไป พบว่า โปรโตคอร์มกล้วยไม้น้ำที่เพาะเลี้ยงบนอาหารเพาะเลี้ยงที่เติม BA ความเข้มข้น 0.5 mg/l สามารถสร้างตายอดใหม่เพิ่มขึ้นมากที่สุด แต่อย่างไรก็ตาม อาการฉ่ำน้ำเกิดขึ้นมากกว่า 60 % ในอาหารเพาะเลี้ยงสูตรที่เติม BA หรือ TDZ และนอกจากนี้ยังพบว่าอาหารเพาะเลี้ยงที่เติม Zeatin ความเข้มข้น 2.0 mg/l สามารถกระตุ้นให้ตายอดพัฒนาไปเป็นยอดใหม่ได้มากที่สุด คำสำคัญ: กล้วยไม้น้ำ  สารควบคุมการเจริญเติบโต อาหารเพาะเลี้ยง โปรโตคอร์ม ABSTRACT Epipactis flava Seidenf. has a special phenology of orchid different from other species. The distribution of E. flava are widespread in specific habitat and it can survive under water stream throughout the rainy season. Currently, E. flava has been affected from the change of natural habitat and environment. So, ex situ conservation of E. flava via in vitro culture method was necessary. The cultivation of E. flava protocorms was carried out on different culture media. The results revealed that modified Vacin and Went was the best culture medium to promote growth and development of E. flava protocorm. Furthermore, the addition of cytokinins into medium had differently affected to protocorm response. Although, 0.5 mg/l BA was the most suitable concentration of cytokinin on new shoot bud formation but protocorms shown higher percentage of hyperhydricity than 60% after cultured on the medium added with BA and TDZ. On the other hand, the maximum of new shoot formation was obtained from 2.0 mg/l of Zeatin.Keywords: Epipactis flava Seidenf., Plant growth regulators, Culture media, Protocorm