การประเมินความเสี่ยงสุขภาพจากการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชของเกษตรกรปลูกผักพื้นบ้าน ตำบลบุ่งหวาย อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี

Abstract

การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินความเสี่ยงสุขภาพจากการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชกลุ่มออร์กาโนฟอสเฟตและคาร์บาเมตของเกษตรกรปลูกผักพื้นบ้านจำพวกผักแขยงและใบบัวบก ทั้งหมด 95 ครัวเรือน ในตำบลบุ่งหวาย อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม ทำการประเมินความเสี่ยงสุขภาพตามแบบ นบก.1-56 ของกรมควบคุมโรค แปลผลระดับความเสี่ยงเป็น 5 ระดับคือ สูงมาก สูง ค่อนข้างสูง ปานกลาง และต่ำ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ความถี่และร้อยละ ผลการศึกษาพบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่มีความเสี่ยงสุขภาพจากการสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ในระดับต่ำร้อยละ 72.53 เกษตรกรมีความเสี่ยงสุขภาพระดับปานกลาง และระดับค่อนข้างสูง ร้อยละ 24.17 และ 3.30 ตามลำดับ อย่างไรก็ตามพบว่า เกษตรกรมีพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชโดยมีการปฏิบัติทุกครั้งสูงที่สุด คือ เกษตรกรใช้สารเคมีกำจัดแมลงในการปฏิบัติงานทุกครั้ง ร้อยละ 35.16 และเกษตรกร ไม่เปลี่ยนเสื้อผ้าที่เปื้อนสารเคมีทันทีหลังการฉีดพ่น ร้อยละ 29.67 ไม่ทำความสะอาดร่างกายเมื่อเสื้อผ้าเปียกชุ่มสารเคมีทันทีและไม่สวมใส่รองเท้าบู๊ทหรือรองเท้าที่ปิดมิดชิดกันสารเคมี ร้อยละ 28.57 และ 25.27 ตามลำดับ เกษตรกรมีอาการอ่อนเพลีย ปวดศีรษะ และคันผิวหนัง เกิดขึ้นหลังสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ร้อยละ 15.38 ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรส่งเสริมให้เกษตรกรปฏิบัติงานกับสารเคมีกำจัดศัตรูพืชอย่างปลอดภัย สนับสนุนการทำเกษตรปลอดภัยหรือเกษตรอินทรีย์ เพื่อลดโอกาสเสี่ยงจากการรับสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืชต่อไป คำสำคัญ: ความเสี่ยงสุขภาพ  สารเคมีกำจัดศัตรูพืช  ผักพื้นบ้าน  จังหวัดอุบลราชธานี This cross-sectional study aimed to assess health risks of exposure to organophosphate and carbamate pesticides among 95 local vegetable farmers who grew Limnophila aromatic and Centella asiatica at Bungwai Subdistrict, Warin Chamrap District, Ubon Ratchathani Province. Data were collected using questionnaires and the health risk assessment form by the Department of Disease Control. Risk levels were assessed using a 5-point scale: very high, high, relatively high, medium, and low. Data were analyzed using frequency counts and percentages. The results showed that 72.53% of the farmers were at the low risk for pesticide exposure, 24.17% of them were at the medium risk, and 3.30% of them had the relatively high risk of being exposed to pesticides. However, there were pesticide risk behaviors among the farmers. The research found that 35.16% of them always used pesticides in their farming operations and 29.67% of them did not change their pesticide-contaminated clothes immediately after spraying the pesticides. It also found that 28.57% and 25.27% of the farmers did not immediately wash their bodies when their clothes were soaked with chemicals and did not wear boots or shoes to protect themselves from pesticides, respectively. In addition, 15.38% of them experienced symptoms of fatigue, headache, and itchy skin after being exposed to pesticides. Therefore, the concerned authorities should encourage safe pesticide practices among the farmers and promote organic farming to reduce the risks of pesticide exposure among the farmers. Keywords: Health Risks, Pesticides, Local Vegetables, Ubon Ratchathani Province