การประยุกต์แบบจำลองทางคณิตศาสตร์ร่วมกับระบบภูมิสารสนเทศเพื่อคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ลุ่มน้ำย่อยโป่งน้ำร้อน อำเภอคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประเภทและขนาดของพื้นที่การใช้ประโยชน์ที่ดินรวมทั้งคาดการณ์การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินในพื้นที่ลุ่มน้ำย่อยโป่งน้ำร้อน อำเภอคลองลาน จังหวัดกำแพงเพชร โดยการประยุกต์แบบจำลองทางคณิตศาสตร์ร่วมกับระบบภูมิสารสนเทศ เชื่อมโยงความสัมพันธ์ของชุดข้อมูลการใช้ประโยชน์ที่ดินด้วยเทคนิคแผนที่การซ้อนทับเชิงสารสนเทศภูมิศาสตร์โดยโปรแกรม IDRISI Taiga ในช่วงปี พ.ศ. 2559 ปี พ.ศ. 2563 และ ปี พ.ศ. 2567 จากการศึกษาพบว่า ในปี พ.ศ. 2563 ลุ่มน้ำย่อยโป่งน้ำร้อนมีขนาดพื้นที่ เท่ากับ 554.87 ตารางกิโลเมตร แบ่งประเภทการใช้ประโยชน์ที่ดินออกเป็น 9 ประเภท ได้แก่ พืชไร่ พื้นที่นา พื้นที่ชุมชนและสิ่งปลูกสร้าง พื้นที่น้ำ พื้นที่เบ็ดเตล็ด พื้นที่ป่าไม้ ไม้ผล ไม้ยืนต้น และไร่หมุนเวียน ส่วนแนวโน้มการเพิ่มขึ้นของพื้นที่การใช้ประโยชน์ที่ดินในช่วงปี พ.ศ. 2563 ถึง ปี พ.ศ. 2567 ได้แก่ พื้นที่พืชไร่ พื้นที่ชุมชนและสิ่งปลูกสร้าง และพื้นที่ไร่หมุนเวียน เท่ากับ 1.40, 0.16 และ 0.13 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 0.25, 0.03 และ 0.02 ตามลำดับ และแนวโน้มการลดลงของพื้นที่การใช้ประโยชน์ที่ดิน ได้แก่ พื้นที่ป่าไม้ พื้นที่ไม้ยืนต้นและพื้นที่เบ็ดเตล็ด เท่ากับ 1.54, 0.11 และ 0.06 ตารางกิโลเมตร คิดเป็นร้อยละ 0.28, 0.02 และ 0.01 ตามลำดับ เนื่องจากมีการใช้ประโยชน์ที่ดินเพิ่มขึ้นรวมทั้งแหล่งท่องเที่ยวต่าง ๆ ถูกพัฒนาและส่งเสริมให้เป็นแหล่งที่ท่องเที่ยวใหม่ คำสำคัญ: แบบจำลองทางคณิตศาสตร์  ระบบภูมิสารสนเทศ  การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดิน This research aimed to study the types and sizes of land use areas including prediction of land use change in Pong Nam Ron Sub-Watershed (PNRSW), Khlong Lan District, Kamphaeng Phet Province by using mathematical model with geoinformatics system. The relationship of the land use data sets is expressed as overlay mapping under the geographical information system approach using IDRISI Taiga program during in 2016, 2020 and 2024. The results showed that PNRSW area was 554.87 square kilometers. The land use classified into 9 types were field crops, paddy fields, urban and built-up land, water bodies, miscellaneous area, forest areas, fruit trees, perennial plants and relational cultivation. The trend of land use area are increasing during in 2020 to 2024 were field crops, urban and built-up land and relational cultivation as 1.40, 0.16 and 0.13 square kilometers or 0.25, 0.03 and 0.02 percentages, respectively. In the other hand, the trend of land use area are decreasing were forest area, perennial plants and miscellaneous areas as 1.54, 0.11 and 0.06 square kilometers or 0.28, 0.02 and 0.01 percentages, respectively because of increasing the land utilization including the tourist attractions are developed and promoted into a new tourist destinations. Keywords: Mathematical model, Geoinformatics system, Land use change