การจำแนกชนิดของยีนสร้างสารพิษของ Clostridium perfringens ที่แยกได้จากสมุนไพรด้วยวิธีมัลติเพล็กซ์พีซีอาร์ (MULTIPLEX PCR ASSAY FOR TOXINOTYPING CLOSTRIDIUM PERFRINGENS ISOLATES OBTAINED FROM HERBS)

Abstract

ตัวอย่างสมุนไพร จำนวน 240 ตัวอย่าง ถูกเก็บรวบรวมโดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ในช่วงระหว่างปี พ.ศ. 2555-2562 เพื่อตรวจหา Clostridium perfringens ด้วยวิธีการเพาะเลี้ยงเชื้อและจำแนกชนิดทางชีววิทยาระดับโมเลกุลด้วยเทคนิคมัลติเพล็กซ์พีซีอาร์ โดยตรวจสอบยีนหลักที่ควบคุมการสร้างสารพิษ จำนวน 4 ยีน ได้แก่ cpa, cpb, etx และ iA และยีนสร้างสารพิษ enterotoxin (cpe) ในการศึกษานี้ตรวจพบ C. perfringens จากตัวอย่างสมุนไพร จำนวน 112 ตัวอย่าง (ร้อยละ 46.67) ด้วยเทคนิคการเพาะเลี้ยงเชื้อ โดยเชื้อทั้งหมดจำแนกด้วยยีนเป็น C. perfringens type A อย่างไรก็ตามมี C. perfringens type A ที่ตรวจพบยีนที่เกี่ยวข้องกับการสร้าง enterotoxin (cpe gene) จำนวน 6 สายพันธุ์ ซึ่ง enterotoxin-producing C. perfringens เหล่านี้ตรวจพบจากตัวอย่างสมุนไพร 4 ชนิด ได้แก่ ยากษัยเส้น (2 ตัวอย่าง) เพชรสังฆาต (1 ตัวอย่าง) ผักหวานป่า (2 ตัวอย่าง) และขมิ้นชัน (1 ตัวอย่าง) ดังนั้นการเฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงสายพันธุ์ของ C. perfringens ด้วยเทคนิคทางชีววิทยาระดับโมเลกุลที่สามารถระบุสายพันธุ์และการสร้างสารพิษจึงเป็นประโยชน์สำหรับข้อมูลทางระบาดวิทยาและควบคุมการผลิตผลิตภัณฑ์สมุนไพรให้ได้มาตรฐานตามที่กฎหมายกำหนดคำสำคัญ: คลอสตริเดียมเพอร์ฟริงเจนส์  มัลติเพล็กซ์พีซีอาร์  เอนเทอโรทอกซิน  สมุนไพรTwo hundred and forty samples of herbs were collected by the Department of Medical Sciences from 2012-2019 to detect Clostridium perfringens by conventional culture method and molecular typing by multiplex PCR. Four major toxin genes (cpa, cpb, etx and iA) and an enterotoxin gene (cpe) from C. perfringens isolates were detected. In this study, C. perfringens isolates were detected in 112 (46.67 %) herb samples by culture method, all of which were genotyped as C. perfringens type A. However, 6 of all type A isolates were positive for the enterotoxin-encoding gene (cpe gene). Enterotoxin-producing C. perfringens were found in 4 types of herbs including wasting disease drug (2 samples), veld grape (1 sample), sweet leaf (2 samples) and turmeric (1 sample). The monitoring of C. perfringens strains by molecular techniques for typing and identifying toxin-producing isolates is useful for the epidemiology data and control the quality of herbal products to meet the standards legal requirements. Keywords: Clostridium perfringens, Multiplex PCR, Enterotoxin, Herbs