วาร์ฟารินและความหลากหลายของลักษณะทางพันธุกรรม

Abstract

บทคัดย่อวาร์ฟารินจัดเป็นยาต้านการแข็งตัวของเลือดที่มีช่วงการรักษาแคบ จึงเกิดพิษหรือไม่ได้ประสิทธิผลจากยาได้ง่าย ปัญหาทางคลินิกของยาวาร์ฟาริน คือ การหาขนาดยาที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยแต่ละรายทำได้ยาก เนื่องจากความแตกต่างระหว่างบุคคลในการตอบสนองต่อผลของวาร์ฟาริน ในช่วง 10 ปีมานี้ ปัจจัยด้านพันธุกรรมต่อวาร์ฟารินได้รับความสนใจมากขึ้น พบว่าความหลากหลายของลักษณะทางพันธุกรรมส่งผลให้ขนาดยาวาร์ฟารินที่เหมาะสมในผู้ป่วยแต่ละรายแตกต่างกันอย่างมาก การศึกษาต่าง ๆ พบว่าความหลากหลายของยีนที่สำคัญที่เกี่ยวกับยาวาร์ฟารินมี 2 ชนิด คือ CYP2C9 และ VKORC1 การแปรผันของยีนเหล่านี้ส่งผลต่อระดับยาวาร์ฟารินในเลือดและการออกฤทธิ์ของยา ดังนั้นกลุ่มคนที่มีการแปรผันของยีนบางรูปแบบจึงจำเป็นต้องติดตามปรับขนาดยาอย่างใกล้ชิดโดยเฉพาะช่วง 1 - 2 สัปดาห์แรกที่เริ่มใช้หรือปรับขนาดยา การที่ยีน VKORC1 มีความหลากหลายของลักษณะทางพันธุกรรมอย่างมากในกลุ่มคนเอเชีย ดังนั้นยีนนี้อาจเป็นปัจจัยทางพันธุกรรมที่สำคัญตัวหนึ่งที่ส่งผลต่อการรักษาโดยยาวาร์ฟารินในคนไทย ดังนั้นการติดตามและนำข้อมูลทางเภสัชพันธุศาสตร์ในมนุษย์ มาใช้ในทางคลินิกเพื่อพิจารณาประกอบร่วมกับปัจจัยอื่น ๆ อาจทำให้เกิดประโยชน์อย่างมากในการหาแนวทางการใช้ยาวาร์ฟารินที่เหมาะสมในผู้ป่วยแต่ละรายคำสำคัญ: วาร์ฟาริน, ความหลากหลายทางพันธุกรรม, CYP2C9, VKORC1ไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ 2553;5(2):180-184§