พื้นฐานระดับโมเลกุลของการเกิดพิษต่อหัวใจเนื่องจากภาวะเหล็กเกิน และบทบาทยาขับเหล็กในผู้ป่วยเบต้าธาลัสซีเมีย สุ

Abstract

บทคัดย่อธาตุเหล็กสำคัญต่อการทำงานของร่างกาย แต่หากมีมากเกิน เช่น ในผู้ป่วยเบต้าธาลัสซีเมียเมเจอร์ (β-thalassemia major) ซึ่งต้องได้รับเลือดอย่างต่อเนื่อง และพบว่าในทางเดินอาหารผู้ป่วยเหล่านี้ดูดซึมธาตุเหล็กเพิ่มขึ้น ทำให้เกิดอนุมูลอิสระที่ร่างกายกำจัดไม่หมด ทำให้เกิดความเสียหายต่อโปรตีนต่าง ๆ ในร่างกายแล้วส่งผลเสียต่อการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ โดยเฉพาะอาการผิดปกติต่อหัวใจ ซึ่งเป็นสาเหตุการตายของผู้ป่วยเหล่านี้มากที่สุด ปัจจุบันพบว่าอาการหัวใจเต้นผิดจังหวะ (cardiac arrhythmia) เกิดจากการที่อนุมูลอิสระทำให้ ion channel ที่ควบคุมจังหวะการเต้นของหัวใจทำงานผิดปกติ ส่วนการบีบตัวของหัวใจที่ผิดปกตินั้น พบว่าเกิดจากอนุมูลอิสระที่ทำให้ Ryanodine receptor ทำงานไม่ดี นอกจากนี้ พบการเกิด cardiac fibrosis เป็นต้น ซึ่งสาเหตุเหล่านี้นำไปสู่ภาวะหัวใจล้มเหลว (heart failure) ในที่สุด ดังนั้นยาขับเหล็กจึงมีบทบาทสำคัญ ที่ช่วยให้ผู้ป่วยปลอดภัยจากอาการแทรกซ้อนที่รุนแรงเหล่านี้คำสำคัญ: ภาวะเหล็กเกิน, พิษต่อหัวใจ, ธาลัสซีเมีย, ยาขับเหล็กไทยเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ 2553;5(4):363-371§