ปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการดำเนินชีวิตวิถีใหม่เพื่อป้องกันโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจของผู้ค้าขายในตลาด เขตอำเภอเขาชะเมา จังหวัดระยอง Factors Related to New Normal Behaviors for Emerging / Re-emerging Respiratory Infectious Disease Prevention among Market Vendors in Hachiman District, Rayong Province, Thailand

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์เชิงทำนายพฤติกรรมการดำเนินชีวิตวิถีใหม่เพื่อป้องกันโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจของผู้ค้าขายในตลาดเขตอำเภอเขาชะเมา จังหวัดระยอง วิธีการศึกษา: การศึกษาปัจจัยเชิงทำนายมีตัวอย่างเป็นผู้ค้าขายในตลาดถาวรประจำตำบล 152 คนโดยสุ่มอย่างง่าย รวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจ การรับรู้ความสามารถแห่งตน การรับรู้ความเสี่ยงต่อการเกิดโรค การสนับสนุนทางสังคม และพฤติกรรมการดำเนินชีวิตชีวิตวิถีใหม่เพื่อป้องกันโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สันและความถดถอยพหุคูณ ผลการศึกษา: คะแนนพฤติกรรมการดำเนินชีวิตวิถีใหม่ฯ เฉลี่ยที่ระดับมากที่สุด (133.74 ± 11.96 คะแนน) โดยพฤติกรรมการดำเนินชีวิตชีวิตวิถีใหม่ฯ สัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติกับอายุ (r = -0.188, P-value < 0.05) รายได้ การรับรู้ความสามารถแห่งตน การรับรู้ความเสี่ยงต่อการเกิดโรค และการสนับสนุนทางสังคม (r = -0.425, 0.672, 0.365, and 0.812, P-value < 0.001 สำหรับทุกความสัมพันธ์) แต่ไม่สัมพันธ์กับความรู้เกี่ยวกับโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจ โดยอายุ รายได้ ความรู้เกี่ยวกับโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจ การรับรู้ความสามารถแห่งตน การรับรู้ความเสี่ยงต่อการเกิดโรค และการสนับสนุนทางสังคมสามารถร่วมทำนายพฤติกรรมการดำเนินชีวิตชีวิตวิถีใหม่ฯ ได้ร้อยละ 71.7 (R2 = 0.717, P-value < 0.001) สรุป: พยาบาลเวชปฏิบัติชุมชนและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องสามารถนำผลการวิจัยเป็นแนวทางพัฒนากิจกรรม/โปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการดำเนินชีวิตวิถีใหม่เพื่อป้องกันโรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจของผู้ค้าขายในตลาด โดยเน้นเสริมการรับรู้ความสามารถแห่งตนและการสนับสนุนทางสังคม คำสำคัญ: ปัจจัย; พฤติกรรมการดำเนินชีวิตวิถีใหม่; โรคอุบัติใหม่และอุบัติซ้ำทางเดินหายใจ; ผู้ค้าขายในตลาด Abstract Objective: To identify factors related to new normal behaviors for emerging/ re-emerging respiratory infectious disease prevention among market vendors in Khao Chamao district, Rayong province, Thailand. Methods: In this predictive correlational research, 152 market vendors were recruited by simple random sampling. Research instruments included questionnaires to assess knowledge about emerging/ re-emerging respiratory infectious disease, self-efficacy, perceived susceptibility, social support, and new normal behaviors for prevention. Pearson’s product moment correlation coefficients and multiple regression analysis were used for data analysis. Results: Mean score of the new normal behaviors for prevention was at a highest level (mean = 133.74 ± 11.96 points). The new normal behaviors were significantly correlated with age (r = -0.188, P-value < 0.05), income, self-efficacy, perceived susceptibility and social support (r = -0.425, 0.672, 0.365, and 0.812, P-value < 0.001 for all); while not with knowledge. Age, income, knowledge, self-efficacy, perceived susceptibility, and social support together explained 71.7% of the variance in the new normal behaviors (R2 = 0.717, P-value < 0.001). Conclusion: These findings suggest that nurses and other health care providers should apply these study results to develop interventions or programs aimed at promoting new normal behaviors for emerging/ re-emerging respiratory infectious disease prevention among market vendors by focusing on perceived self-efficacy, perceived susceptibility, and social support. Keywords: factors; new normal behaviors; emerging/re-emerging respiratory infectious disease; market vendors.