พฤติกรรมการใช้สิทธิ์สวัสดิการรักษาพยาบาล การซื้อประกันสุขภาพเอกชน และรายจ่ายทางสุขภาพที่ต้องจ่ายด้วยตัวเองของข้าราชการในจังหวัดสงขลา Behavior in Using Health Benefit Scheme, Purchasing Private Health Insurance and Out-of-pocket Direct Medical Costs of Beneficiaries under the Civil Servant Medical Benefits Scheme

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้สิทธิสวัสดิการรักษาพยาบาลข้าราชการ การซื้อและการใช้ประกันสุขภาพเอกชนของข้าราชการในจังหวัดสงขลา วิธีการศึกษา: สุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตามสัดส่วนข้าราชการ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น และรวบรวมข้อมูลผู้ใช้สิทธิฯ ในโรงพยาบาลสงขลานครินทร์ พ.ศ. 2563 ทุกรายที่มีรายจ่ายทางสุขภาพที่จ่ายด้วยตัวเอง (Out-of-pocket expenditures; OOPs) สรุปข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษา: จากข้าราชการ 313 ราย พบว่าร้อยละ 72.00 ใช้สิทธิฯ ในช่วง 3 เดือนย้อนหลัง ส่วนใหญ่ (ร้อยละ 53.95) ใช้บริการผู้ป่วยนอกในเวลาราชการ ร้อยละ 34.50 เกิด OOPs สำหรับตนเอง โดยส่วนใหญ่ซื้อยาจากร้านยา (ร้อยละ 25.88) ข้าราชการซื้อประกันสุขภาพเอกชนร้อยละ 31.95 โดยร้อยละ 96.00 ซื้อประกันโรคร้ายแรง ผู้ซื้อร้อยละ 54.00 ไม่ได้ใช้ประกันเอกชนในช่วง 3 เดือนย้อนหลัง ข้อมูลโรงพยาบาลแสดงว่าผู้ใช้สิทธิฯ มี OOPs เฉลี่ย 6,437.09 บาท/ปี สัดส่วน OOPs สูงสุดของผู้ป่วยนอก คือ ค่ายา/สารอาหารทางเส้นเลือด (ร้อยละ 44.86, เฉลี่ย 2,247.50 บาท/ราย/ปี) เป็นยาเคมีร้อยละ 32.22 และ OOPs สูงสุดของสิทธิฯ ผู้ป่วยใน คือ ค่าห้อง/ค่าอาหาร (ร้อยละ 27.61, เฉลี่ย 6,095.06 บาทต่อรายต่อปี) ภาวะที่ OOPs เฉลี่ยสูงสุดเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงของมะเร็งทั้งผู้ป่วยนอก (106,046 บาท) และผู้ป่วยใน (194,199 บาท) ยา Tagrisso (osimertinib 80 mg) (ยามุ่งเป้าโรคมะเร็ง) มี OOPs เฉลี่ยสูงสุดทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยใน อายุ 61 ปีขึ้นไปเกิด OOPs เฉลี่ยสูงสุดในบริการผู้ป่วยนอก (2,006.94 บาท/ราย/ปี) สรุป: แม้ว่าสิทธิรักษาพยาบาลข้าราชการเป็นประกันสุขภาพภาครัฐที่ครอบคลุมสิทธิประโยชน์สูงสุด ผู้ใช้สิทธิฯยังมี OOPs โดยเฉพาะผู้ป่วยโรคมะเร็งและสูงอายุ ผลการวิจัยสามารถใช้ประกอบการพัฒนาสิทธิประโยชน์ของกรมบัญชีกลาง และเป็นข้อมูลประกอบการเลือกซื้อประกันสุขภาพเอกชนแก่ข้าราชการที่มีความเสี่ยง คำสำคัญ:  ข้าราชการ; ประกันสุขภาพเอกชน; รายจ่ายทางสุขภาพที่ต้องจ่ายด้วยตัวเอง; ความครอบคลุม; สิทธิประโยชน์ด้านยา   Abstract Objective: To determine use of healthcare benefits, purchase of additional private health insurance, and use of private health insurance among government official beneficiaries under Civil Servant Medical Benefit Scheme (CSMBS) in Songkhla province, Thailand. Methods: The study used a multi-stage sampling was used corresponding to the proportion of civil servant beneficiaries and a questionnaire developed by the researcher. The database of Songklanagarind Hospital in the year 2020 was reviewed for healthcare benefit usage among beneficiaries regarding out-of-pocket expenditures (OOPs). Data were analyzed using descriptive statistics. Results: Of the 313 beneficiaries, 72.00% used their health benefits in the past three months. 53.95% accessed outpatient services during working hours. 34.50% incurred OOPs, mostly for purchasing medications from pharmacies (25.88%). 31.95% of them purchase additional private health insurance. The most purchased insurance was for critical illness (96.00%). 54.00% of beneficiaries did not use private health insurance in the past three months. From the hospital database, beneficiaries incurred an average OOPs of 6,437.09 baht per year. The highest proportion of OOPs for outpatient services was for medications and parenteral nutrition (44.86%, averaging 2,247.50 baht/person/year), with chemotherapy accounting for 32.2%. Expenses for room/food accounted for the highest proportion of inpatient services (27.61%, averaging 6,095.06 baht/person/year). The highest average OOPs was associated with cancer for outpatients (106,046 baht) and inpatients (194,199 baht). Tagrisso (osimertinib 80 mg), a targeted cancer therapy, incurred the highest average OOPs for outpatients and inpatients. Individuals aged 61 years and older incurred the highest average OOPs for outpatient (2,006.94 baht per/case/year). Conclusion: Despite the highest coverage benefits by CSMBS, beneficiaries still incurred certain OOPs, especially cancer patients and the elderly. This research could help the Comptroller General's Department improve CSMBS coverage for essential needs and provide beneficiaries with valuable insights for purchasing additional private health insurance for those at risk. Key words: civil servant; private health insurance; out-of-pocket expenditures (OOPs); coverage; medicine benefits