การเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับทักษะการวิจัย: ลักษณะเฉพาะของหลักสูตรดุษฎีบัณฑิตนานาชาติวิศวกรรมศาสตร์เภสัชกรรม Lifelong Learning for Research Skills: An Exclusive Feature of the Ph.D. International Program in Pharmaceutical Engineering

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่อ 1) ศึกษาสภาพ ปัญหา ความต้องการ ของนักศึกษาหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวิศวเภสัชกรรม (หลักสูตรนานาชาติ) มหาวิทยาลัยศิลปากร เกี่ยวกับการพัฒนาทักษะการวิจัย 2) นำเสนอแนวทางและออกแบบวิธีการจัดการเรียนรู้ตลอดชีวิตเกี่ยวกับการพัฒนาทักษะการวิจัยที่เหมาะสม วิธีการศึกษา: การวิจัยและพัฒนานี้ดำเนินการในช่วงสิงหาคม 2566 ถึงตุลาคม 2567 แบ่งเป็น 4 ขั้นตอน ได้แก่ 1) วิเคราะห์สภาพ ปัญหา และความต้องการ 2) สร้างกรอบแนวคิดจากข้อสรุป 3) พัฒนาแนวทางการเรียนรู้ตลอดชีวิต และ 4) ทดลองใช้ เลือกตัวอย่างแบบเจาะจง ประเมินผลด้วยสถิติเชิงพรรณณาและประเมินความพึงพอใจ 5 ระดับ ผลการศึกษา: A) พบสภาพ ปัญหา และความต้องการ จากการศึกษาเอกสารและสนทนากลุ่ม 8 คน ที่เลือกจากผู้บริหาร อาจารย์ ศิษย์เก่า และนักศึกษา B) กำหนดองค์ประกอบที่เกี่ยวข้องกับความรู้และทักษะด้านการวิจัยได้ 4 องค์ประกอบ คือ ความสามารถด้านวิธีการวิจัย ด้านการใช้ภาษาอังกฤษ ด้านการนำเสนอ และด้านการจัดการความเครียด ตามลำดับ โดยผู้เชี่ยวชาญ 3 คนเห็นว่าด้านวิธีการวิจัยสำคัญที่สุด C) พัฒนาแนวทางการเรียนรู้ตลอดชีวิต โดยมุ่งเน้นการเรียนรู้ด้านวิธีการวิจัยเป็นทักษะสำคัญ โดยใช้ “สัญญาการเรียนรู้” 6 ขั้นตอน คือ ตั้งเป้าหมายการเรียนรู้ (Goals) พิจารณาดูข้อมูล (Investigation) เพิ่มพูนการฝึกฝน (Practice) สะท้อนผลการเรียนรู้ (Reflect and Evaluate) นำไปสู่การปรับปรุงและพัฒนา (Improve and development) สรรหาประโยชน์เพื่อใช้จริง  (Share and Contribute) ผู้ทรงคุณวุฒิเห็นว่าทุกขั้นตอนเหมาะสมและมีคุณภาพในระดับมากที่สุด D) ทดลองใช้กับนักศึกษาในหลักสูตร 5 คน สัญญาการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการวิจัยสอดคล้องกับหลักสูตรและความรู้ความเข้าใจของนักศึกษาร้อยละ 96.00 ความพึงพอใจต่อการใช้สัญญาการเรียนรู้มีค่าเฉลี่ย 4.77 ซึ่งอยู่ในระดับมากที่สุด สรุป: สัญญาการเรียนรู้ 6 ขั้นตอนช่วยพัฒนาความสามาถในการเรียนรู้ และควรใช้เพิ่มความสามารถในด้านภาษาอังกฤษ การนำเสนอ และการจัดการความเครียด คำสำคัญ: การเรียนรู้ตลอดชีวิต; ทักษะการวิจัย; สาขาวิศวเภสัชกรรม; สัญญาการเรียนรู้ Abstract Objective: To 1) determine study conditions, problems, and needs of Ph.D. in Pharmaceutical Engineering (International Program) students (Silpakorn University) regarding research skill development and 2) develop guidelines and design on research skill development. Method: This research and development project was conducted August 2023 to October 2024 and divided into four steps: 1) analyzing current situation, problems, and needs, 2) creating conceptual framework, 3) constructing lifelong learning model, and 4) implementing and evaluating model in purposively selected participants. Data analyzed via descriptive statistics and 5-point satisfaction rating. Results: A) Key problems and needs were identified by document reviews and focus group of 8 participants (administrators, lecturers, alumni, and current students). B) Four core components of research knowledge and skills were defined: (1) research methodology skills, (2) English language proficiency, (3) presentation skills, and (4) stress management, which research methodology being most important, confirmed by three experts. C) Lifelong learning approach was developed with an emphasis on research skills, using a six-step "Self-directed Learning Contract" model along with: 1) set learning goals (Goals), 2) investigating resources and information (Investigation), 3) increasing practicing skills (Practice), 4) reflecting on and evaluating learning outcomes (Reflect and Evaluate), 5) improving and developing further (Improve and Development), and 6) Sharing and contributing knowledge (Share and Contribute). The 6-steps model exhibited the highest appropriateness and excellent quality evaluated by three experts. D) Model implementation with five doctoral students revealing self-directed learning contract effectively enhanced students' research skills in alignment with curriculum. Students demonstrated 96% understanding of materials and the highest level of satisfaction with self-directed learning contract (mean = 4.77). Conclusion: Six-steps of “Self-directed Learning Contract” model enhanced relevant competencies, utilization of English proficiency, presentation skills, and stress management. Keywords: lifelong learning; education; research skill; Pharmaceutical Engineering program; learning contract