ความรู้ เจตคติ และการปฏิบัติของนิสิตพยาบาลไทยกับการเรียนพยาบาล ในช่วงการระบาดของโควิด-19: การศึกษาแบบผสมผสาน Knowledge, Attitude and Practice of Nursing Students in Their Study during the Covid-19 Pandemic: A Mixed Method Study

Abstract

บทคัดย่อ วัตถุประสงค์: เพื่ออธิบายความสัมพันธ์ของแนวคิดความรู้ เจตคติ และการปฏิบัติ (KAP) ในนิสิตพยาบาลระดับปริญญาตรีเกี่ยวกับการรับรู้และประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในช่วงการแพร่ระบาดของโควิด-19 วิธีการศึกษา: การศึกษาวิจัยแบบผสมผสาน รวบรวมข้อมูลในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่งของประเทศไทยในปี พ.ศ. 2564 โดยใช้แบบสอบถามออนไลน์ ในนิสิตพยาบาลระดับปริญญาตรี (n = 161) ซึ่งแบบสอบถามได้รับการพัฒนาผ่านการทบทวนวรรณกรรม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของสเปียร์แมนหรือเพียร์สันระหว่างความรู้ (K) ทัศนคติ (A) และการปฏิบัติ (P) และลักษณะทางประชากรศาสตร์ สัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง (n = 13) จนข้อมูลอิ่มตัว วิเคราะห์เนื้อหาแบบอุปนัยเพื่ออธิบายผลการศึกษาจากแบบสอบถาม ผลการศึกษา: ความรู้สัมพันธ์กับทัศนคติ (rSpearman = 0.234, P-value < 0.01) แต่ความรู้ (K) ไม่สัมพันธ์กับการปฏิบัติ ทัศนคติสัมพันธ์เชิงลบกับการปฏิบัติ (rPearson = -0.207, P-value < 0.01) อายุ (rSpearman = 0.201, P-value < 0.05) และชั้นปีที่ศึกษา สัมพันธ์กับความรู้ (rSpearman = 0.234, P-value < 0.01) ที่อยู่อาศัยสัมพันธ์ผกผันกับการปฏิบัติ (rPearson = -0.190, P-value < 0.05) ข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกพบ 4 หัวข้อสำคัญ ได้แก่ ไม่มีแหล่งที่เชื่อถือได้แหล่งเดียว (K) สถานการณ์ที่เกิดขึ้นส่งผลกระทบทางลบต่อสุขภาพจิตของนิสิต และนิสิตต้องตระหนักรู้ (A) และนิสิตได้ปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงสู่วิธีการเรียนรู้ และการปฏิบัติแบบใหม่ (P) สรุป: ความรู้เรื่อง COVID-19 สัมพันธ์กับทัศนคติอย่างมีนัยสำคัญ แต่ไม่สัมพันธ์กับการปฏิบัติ ซึ่งอาจเป็นผลมาการเปลี่ยนจากสถานที่และการขึ้นฝึกปฏิบัติจริงในสถานพยาบาล เป็นการเรียนในแพลตฟอร์มออนไลน์อย่างกะทันหัน การสัมภาษณ์เชิงลึกพบ 5 ประเด็นเพื่อพัฒนาปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงการศึกษาของนิสิตพยาบาล คำสำคัญ: ความรู้, ทัศนคติ, การปฏิบัติ, นิสิตพยาบาลขั้นปริญญาตรี, โควิด-19, พยาบาลศึกษา ­­­­Abstract Objective: To describe an application of the correlation of knowledge, attitude, and practice (KAP) concepts amidst the COVID-19 pandemic among undergraduate nursing students on how they perceived and experienced it. Methods: A mixed method design was used at a university in Thailand, in 2021. An online questionnaire survey among undergraduate nursing student (n = 161) was done. The questionnaire was developed through literature review. Spearman and Pearson correlation coefficients were used as appropriate to test correlation among KAP and demographic characteristics. Semi-structured interview was done in 13 participants. Once the data saturated, inductive content-analysis was performed. Results: Knowledge was significantly, positively correlated with attitude (rSpearman = 0.234, P-value < 0.01) but not with practice. Attitude was significantly, negatively correlated with practice (rPearson = -0.207, P-value < 0.01). Age (rSpearman = 0.201, P-value < 0.05) and years of study (rSpearman = 0.234, P-value < 0.01) were significantly correlated with knowledge, whereas habitat was inversely correlated with practice (rPearson = -0.190, P-value < 0.05). The four categories namely no single trust source (K), negative impacts on the students’ mental health one must be aware of (A), adjustment to new ways of learning and doing (P) were revealed from interview data. Conclusions: Knowledge of COVID-19 during the provision of   nursing studies was significantly correlated with attitude, but not with practice. This could be because a sudden shift from onsite and clinical placement to online platform. Five transformed aspects of nursing studies amidst crisis includes new method to approach patient, safest practice guide, regularly updated course, varies online channels, and hybrid study. Keywords: knowledge, attitude, practice, undergraduate nursing-students, COVID-19, nursing studies