เยื่อแผ่นไม่สมมาตรและการประยุกต์ใช้ทางเภสัชกรรม Anisotropic Membrane and Its Pharmaceutical Applications

Abstract

บทคัดย่อ อุตสาหกรรมยามีจุดประสงค์ใช้ระบบนำส่งยาเพื่อควบคุมอัตราการซึมผ่านยาจากระบบกักเก็บเข้าสู่กระแสโลหิต เยื่อแผ่นสังเคราะห์ถูกค้นพบมานานแล้ว โดยพัฒนาคุณภาพให้มีความสมบูรณ์และสามารถคัดแยกสารได้รวดเร็ว โครงสร้างเยื่อแผ่นไม่สมมาตรชนิดที่ประกอบด้วย 2 ส่วน คือ ชั้นบนหรือชั้นคัดเลือกเฉพาะมีลักษณะบางและแน่น ทำหน้าที่คัดเลือกสาร ส่วนชั้นล่างหรือชั้นค้ำยัน มีลักษณะหนา มีรูพรุน และแข็งแรงกว่า ทำหน้าที่เป็นโครงร่างค้ำจุน จึงทำให้เยื่อแผ่นไม่สมมาตรชนิดนี้ ยอมให้สารไหลผ่านได้ดี และต้านทานการอุดตันบริเวณผิวหน้าได้ดีกว่าเยื่อแผ่นสมมาตร วัสดุที่ใช้ในการผลิตเยื่อแผ่นมีหลายประเภท โดยที่ใช้ทางเภสัชกรรมเป็นพอลิเมอร์ที่สลายตัวได้ทางชีวภาพและเข้ากับร่างกายได้ดี บทความนี้เน้นถึงการเตรียมเยื่อแผ่นชนิดนี้โดยใช้วิธีการกลับวัฏภาค คือการทำให้สารละลายพอลิเมอร์เปลี่ยนจากสารละลายเนื้อเดียวเป็นโครงสร้างแข็งที่มีความพรุนเมื่อมีการเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิหรือส่วนประกอบ มีการประเมินคุณลักษณะของเยื่อแผ่นรูพรุนเพื่อเข้าใจถึงสมบัติด้านโครงสร้างและความพรุน ทั้งนี้ เยื่อแผ่นไม่สมมาตรถูกใช้เป็นระบบควบคุมการปลดปล่อยยา เช่น เมมเบรน ควบคุมการปลดปล่อยยาผ่านผิวหนัง วัสดุตกแต่งแผล เม็ดยาและแคปซูลออสโม-ติก และวัสดุในวิศวกรรมเนื้อเยื่อ คำสำคัญ: เยื่อแผ่นไม่สมมาตร, เภสัชกรรม, การประยุกต์ใช้ Abstract Purpose of controlled drug delivery system in pharmaceutical industry is to moderate the permeation rate of drug from a reservoir into the blood. Synthetic membranes had been discovered long time ago and developed for defect-free and high-flux properties. Usually, anisotropic membrane has two compositions which made up by a thin covered, dense skin as selective layer with thick, strong porous support layer underneath. Therefore, membrane flux is high, anti-fouling character and better permeable than the isotropic membrane. The membrane materials mostly used for pharmaceutical science are biodegradable and biocompatible polymers. This review concentrates on the membrane production with phase inversion even initially homogenous polymer solution is precipitated to a porous solidified structure via thermal quenching or composition change. The characterization of anisotropic membrane is conducted for understanding its structure and porosity properties. Anisotropic membrane has been employed for controlled drug release systems including transdermal membrane, wound dressing, osmotic tablet and capsule, and tissue engineering materials. Keywords: anisotropic membrane, pharmaceutical, applications