การใช้ยาลามิวูดีนเริ่มต้นในการรักษาโรคไวรัสตับอักเสบเรื้อรังชนิดบี: การศึกษาทบทวนประวัติผู้ป่วยย้อนหลัง Lamivudine as Initial Treatment for Chronic Hepatitis B Virus in a University Teaching Hospital: a Retrospective Patient Record Review Study

Abstract

วัตถุประสงค์: เพื่อประเมินผลลัพธ์ทางคลินิก เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์และศึกษารูปแบบการเพิ่มหรือเปลี่ยนยาภายหลังการใช้ยาลามิวูดีนเป็นตัวแรกในการรักษาโรคไวรัสตับอักเสบเรื้อรังชนิดบี วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบเก็บข้อมูลย้อนหลังในผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบเรื้อรังชนิดบีที่เริ่มต้นการรักษาด้วยยาลามิวูดีน ขนาด 150 มิลลิกรัม ณ โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ จ.เชียงใหม่ จานวน 98 คน ที่เข้ารับการรักษาในช่วงวันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2548 - 31 ธันวาคม พ.ศ. 2552 ผลการศึกษา: ผู้ป่วยจานวน 98 คน แบ่งเป็นผู้ป่วยกลุ่ม HBeAg positive 55 คน (ร้อยละ 56.1) และ HBeAg negative 43 คน (ร้อยละ 43.9) โดยผู้ป่วยกลุ่ม HBeAg positive พบการเกิด seroconversion ร้อยละ 16.4 และมีระดับ HBV DNA ต่าจนตรวจไม่พบต่ากว่ากลุ่ม HBeAg negative (ร้อยละ 18.2 และ ร้อยละ 53.5) แต่พบว่ามีระดับของ alanine aminotransferase (ALT) กลับสู่ค่าปกติสูงกว่า (ร้อยละ 76.4 และร้อยละ 69.8) พบการเกิด virological breakthrough ในกลุ่ม HBeAg positive มากกว่า HBeAg negative (ร้อยละ 23.6 และ 18.6 ) ไม่พบการบันทึกเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อยระหว่างการรักษาแต่พบเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่พบน้อยแต่มีความรุนแรง คือ การเกิด hepatitis flares จานวน 6 ราย (ร้อยละ 6.1) และเกิด substantial biochemical change จานวน 5 ราย (ร้อยละ 5.1) ไม่พบการหยุดยาหรือเปลี่ยนการรักษาจากการเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง ในการศึกษานี้พบการเพิ่มยาและเปลี่ยนยาในผู้ป่วยทั้งหมดร้อยละ 58.2 และร้อยละ 1.0 ตามลาดับ โดยส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วยในกลุ่ม HBeAg positive และพบสัดส่วนการเพิ่มยาทีโนโฟเวียร์มากกว่าอะดีโฟเวียร์ซึ่งเป็นไปตามข้อกาหนดการใช้ยาทีโนโฟเวียร์ที่ระบุไว้ในบัญชียาหลักแห่งชาติ สรุป: การใช้ยาลามิวูดีนในขนาด 150 มิลลิกรัมเพื่อเริ่มต้นการรักษาโรคไวรัสตับอักเสบเรื้อรังชนิดบี สามารถลดระดับของ HBV DNA ต่าจนตรวจไม่พบ และ ALT กลับสู่ค่าปกติ แม้ว่ามีผู้ป่วยจานวนน้อยเกิด HBe seroconversion และต้องมีการเพิ่มยาร้อยละ 58.2 ผลการศึกษาสะท้อนการใช้ยาการดูแลคนไข้คำสำคัญ: ไวรัสตับอักเสบเรื้อรังชนิดบี, ลามิวูดีน, ผลลัพธ์ทางคลินิกObjective: To evaluate clinical outcomes, adverse events and patterns of antiviral therapy from adding or changing medications during initial treatment with lamivudine for chronic hepatitis B (CHB) virus. Method: This retrospective descriptive study involved 98 patients with chronic hepatitis B who were treated with 150 mg lamivudine tablets at Maharaj Nakorn Chiang Mai Hospital from January 1st, 2005 to December 31st, 2009. Results: The 98 patients were divided into groups as 55 (56.1%) patients with HBeAg positive before the treatment, and 43 (43.9%) HBeAg negative. Patients with HBeAg positive had HBe seroconversion at 16.4% with HBV DNA below detection level and lower than HBeAg negative patients (18.2% and 53.5%); however, alanine aminotransferase (ALT) normalization was higher (76.4% and 69.8%). Virological breakthrough in HBeAg positive patients was higher than HBeAg negative patients (23.6% and 18.6%). Most common adverse events were not recorded during treatment but serious adverse events, hepatitis flares and substantial biochemical change were found in six (6.1%) and five patients (5.1%), respectively. No patients discontinued or changed their treatment as a result of serious adverse events. Adding and changing medication was carried out in 58.2% and 1.0% of patients respectively, who were mostly HBeAg positive. Patients added with tenofovir during lamivudine treatment were higher than those adding adefovir, which followed the terms of tenofovir as recorded in the National List of Essential Medicines. Conclusion: Our findings showed that use of lamivudine 150 mg as initial treatment for chronic hepatics B virus could achieve undetectable levels and ALT normalization, although a small number of patients had HBe seroconversion and 58.2% added other antivirals. The results reflects real-life practice.Keywords: chronic hepatitis B, lamivudine, clinical outcomes