การเพิ่มความจำตามแผนของผู้สูงอายุโดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ ฝึกสมองที่บูรณาการการฝึกกระบวนการร่วมกับการฝึกกลยุทธ์ทางปัญญา

Abstract

ความจำตามแผนเป็นความสามารถในการจดจำสิ่งที่จะต้องกระทำหรือดำเนินการด้วยความตั้งใจตามแผนในเวลาที่เหมาะสม การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ฝึกสมองที่บูรณาการการฝึกกระบวนการร่วมกับการฝึกกลยุทธ์ทางปัญญาสำหรับเพิ่มความจำตามแผนของผู้สูงอายุ และเพื่อศึกษาผลของการใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ฝึกสมองพัฒนาขึ้น ด้วยการเปรียบเทียบความแตกต่างของคะแนนตอบถูก และระยะเวลาตอบสนองขณะทำแบบทดสอบความจำตามแผนระหว่างก่อนกับหลังการทดลอง ประกอบด้วย 5 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การเลือกแผนกิจวัตร 2) การจำแผนกิจวัตร 3) การดำเนินตามแผนกิจวัตร 4) การเลือกกิจวัตรเป้าหมาย และ 5) การแสดงผล กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเป็นอาสาสมัครผู้สูงอายุ จากศูนย์พัฒนาการจัดสวัสดิการสังคมผู้สูงอายุวาสนะเวศม์ จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จำนวน 60 คน อายุระหว่าง 60-80 ปี จัดเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมโดยการสุ่มอย่างง่าย กลุ่มทดลองได้รับการฝึกด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ฝึกสมองที่บูรณาการการฝึกกระบวนการร่วมกับการฝึกกลยุทธ์ทางปัญญา จำนวน 16 ครั้ง ครั้งละ 30 นาที ส่วนกลุ่มควบคุมไม่ได้รับการฝึก เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบทดสอบความจำตามแผนอาศัยเหตุการณ์ และแบบทดสอบความจำตามแผนอาศัยเวลา สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบที (t-test) ผลการวิจัยปรากฏว่า หลังการทดลอง กลุ่มที่ฝึกด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ฝึกสมองฯ มีคะแนนความจำตามแผนสูงกว่า และใช้เวลาระยะเวลาตอบสนองน้อยกว่า เมื่อเทียบกับก่อนการทดลอง (p=.01) และเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม (p=.01) สรุปได้ว่า การฝึกด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ฝึกสมองที่บูรณาการการฝึกกระบวนการร่วมกับการฝึกกลยุทธ์ทางปัญญาอย่างต่อเนื่อง สามารถช่วยเพิ่มความจำตามแผนของผู้สูงอายุได้Prospective memory is the ability to plan and successfully execute delayed intentions in the future. This study aimed to develop a cognitive process and strategy-based training program in older adults, and to investigate the effect of the developed cognitive process and strategy-based training program by comparing the response accuracy score and response time on prospective memory tests before and after the training program. The developed program composed of 1) choosing activities, 2) remembering activities, 3) performing activities, 4) choosing target activities, and 5) showing outputs. Sixty elderly attending at the Watsanawet Social Welfare Development Center for Older Persons Ayutthaya Province, aged between 60 and 80 Years. They were randomly assigned to experimental and control groups. The experimental group underwent the cognitive process and strategy-based training program for half an hour per day for 16 days, whereas the control group received no intervention. The prospective memory tests were used to collect the data. Data were analyzed by frequency, percentage, mean, standard deviation, and t-test. The results demonstrated that the posttest mean of response accuracy on prospective memory tests from the experimental group was significantly higher than the pretest mean and the response time was also significantly faster than the pretest mean (p=.01). In comparison to the control group, the posttest mean of response accuracy on prospective memory tests from the experimental group was significantly higher and the response time was significantly faster (p=.01). In conclusion, the continuing cognitive process and strategy-based training program increased the prospective memory of older adults in this study.