การเพิ่มความแข็งแรงของต้นกล้าข้าว ข้าวโพด และมันสำปะหลังโดยวิธีการแช่เมล็ดและท่อนพันธุ์ในสารละลายแคลเซียม โบรอน และสังกะสี (INCREASING SEEDLING VIGOR OF RICE, MAIZE AND CASSAVA BY SOAKING SEEDS AND STEM CUTTINGS IN Ca B and Zn SOLUTION)

Abstract

ดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ให้พืชมีการเจริญเติบโตลดลง ต้นพืชอ่อนแอ และมีผลผลิตต่ำ การแช่เมล็ดพันธุ์ด้วยน้ำเป็นวิธีการที่เกษตรกรใช้เพื่อกระตุ้นให้เมล็ดพันธุ์มีการงอกที่สม่ำเสมอ การปรับใช้วิธีการแช่เมล็ดหรือท่อนพันธุ์ในสารละลายที่เพิ่มธาตุอาหารที่จำเป็นต่อการงอกและการเจริญเติบโตของต้นกล้าจึงอาจช่วยให้ต้นกล้ามีการเจริญเติบโตและความแข็งแรงเพิ่มขึ้นได้ จึงได้ดำเนินการวิจัยโดยแบ่งเป็น 2 การทดลอง การทดลองที่ 1 ได้ทดสอบอัตราการงอกของเมล็ดและการเจริญเติบโตของต้นกล้าข้าว ข้าวโพด และมันสำปะหลังที่งอกจากเมล็ด (ข้าวและข้าวโพด) และท่อนพันธุ์ (มันสำปะหลัง) ภายหลังการแช่ในสารละลายแคลเซียม โบรอน และสังกะสีที่ระดับความเข้มข้นต่างๆ พบว่าข้าวมีอัตราการงอกและการเจริญเติบโตของต้นกล้าดีที่สุดเมื่อแช่เมล็ดในสารละลายแคลเซียม (Ca) เข้มข้น 5 mM โบรอน (B) เข้มข้น 150 µM และสังกะสี (Zn) เข้มข้น 15 mM มีผลการทดลองในทำนองเดียวกันเมื่อแช่เมล็ดข้าวโพดในสารละลายที่มี 15 mM Ca, 25 µM B และ 15 mM Zn และแช่ท่อนพันธุ์มันสำปะหลังในสารละลายที่มี 10 mM Ca, 100 µM B และ 5 mM Zn การทดลองที่ 2 ได้นำเมล็ดข้าวและข้าวโพด และท่อนพันธุ์มันสำปะหลังมาแช่ในน้ำ สารละลายแคลเซียม โบรอน และสังกะสี และสารละลายผสมทั้ง 3 ธาตุ เปรียบเทียบกับการไม่แช่ ปลูกเมล็ดและท่อนพันธุ์ในแปลงซึ่งดินมีลักษณะเป็นดินทราย ต้นกล้าที่งอกจากเมล็ดและท่อนพันธุ์แสดงความแตกต่างทางลำต้นอย่างชัดเจนที่อายุ 30 วัน โดยข้าวมีน้ำหนักแห้งต้นสูงมากเมื่อแช่เมล็ดในสารละลายโบรอนหรือสังกะสี และโบรอนยังช่วยให้ข้าวมีสมรรถภาพการดูดธาตุอาหารสูงที่สุดอีกด้วยโดยมีสัดส่วนน้ำหนักแห้งต้นต่อรากสูงถึง 5.8 ต้นกล้าข้าวโพดและมันสำปะหลังมีน้ำหนักแห้งต้นและมีสัดส่วนน้ำหนักแห้งต้นต่อรากสูงที่สุดเมื่อแช่ด้วยสารละลายสังกะสี การเจริญเติบโตของพืชทั้ง 3 ชนิด เมื่อแช่เมล็ดและท่อนพันธุ์ในสารละลายผสม 3 ธาตุจะน้อยกว่าการแช่ด้วยสารละลายโบรอนหรือสังกะสีเพียงอย่างเดียว สำหรับการไม่แช่น้ำ แช่น้ำหรือแช่ในสารละลายแคลเซียมพบว่าต้นกล้ามีน้ำหนักแห้งต้นและรากไม่แตกต่างกัน ดังนั้นการแช่เมล็ดและท่อนพันธุ์ด้วยสารละลายโบรอนและสังกะสีสามารถเพิ่มความแข็งแรงและสมรรถภาพการดูดธาตุอาหารให้แก่พืชที่ปลูกในดินทรายได้คำสำคัญ: ความแข็งแรงของต้นกล้า  การแช่  เมล็ด  ท่อนพันธุ์  สารละลายธาตุอาหารLow fertility of soil is a major cause of growth retarding, plant weakness and low yield. Water soaking of seeds was used by farmer for inducing uniformly germination. Soaking of seeds and stem cuttings were adjusted by adding some nutrient elements that are necessary for germination and growth. This method might promote growth and seedling vigor of the seedlings. Experiment 1 was conducted to determine germination rate and seedling growth of rice, maize and cassava derived from seeds (rice and maize) and stem cuttings (cassava) after soaking in Ca, B and Zn solution. Germination rate and seedling growth of rice was highest when soaking seeds in solution with 5 mM Ca, 150 µM B and 15 mM Zn. Similar results were found when soaking maize seeds in solution with 15 mM Ca, 25 µM B and 15 mM Zn and soaking stem cuttings of cassava in solution with 10 mM Ca, 100 µM B and 5 mM Zn. In the experiment 2, seeds of rice and maize and stem cuttings of cassava were soaked in water, Ca, B, Zn solution and Ca+B+Zn-mixed solution compared with no soaking. The seeds and stem cuttings were grown in sandy soil field. Seedlings of rice maize and cassava showed markedly shoot growth at the age of 30 days. Rice shoot dry mass was highest when soaking the seeds in B and Zn solution. Nutrient uptake efficiency of rice seedlings was promoted when soaking seeds in B solution. Shoot root ratio of rice seedlings was highest to 5.8. Seedlings of maize and cassava had the most shoot dry mass and shoot root ratio when soaking seeds and stem cuttings in Zn solution. Growth of seedlings of the three plant species that soaking seeds and stem cuttings in Ca+B+Zn-mixed solution was lesser than soaking in B or Zn solution. No soaking, soaking in water and Ca solution had no markedly difference of shoot and root dry mass. Therefore, soaking seeds and stem cuttings in B and Zn solution could increase seedling vigor and nutrient uptake efficiency of rice maize and cassava in sandy soil.Keywords: Seedling Vigor, Soaking, Seed, Stem Cutting, Nutrient Solution