วงจรสืบพันธุ์ของหอยตลับ (Meretrix casta, Chemnitz, 1782) บริเวณชายฝั่งทะเลแหลมผักเบี้ย: โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดเพชรบุรี

Abstract

การศึกษาวงจรสืบพันธุ์ของหอยตลับ (Meretrix casta, Chemnitz, 1782) บริเวณพื้นที่ชายฝั่งทะเลแหลมผักเบี้ยที่รองรับน้ำทิ้งจากระบบบำบัดน้ำเสียชุมชนเทศบาลเมืองเพชรบุรี โครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบี้ย อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดเพชรบุรี โดยทำการเก็บตัวอย่างหอยตลับเดือนละ 25 ตัว ในช่วงระหว่างเดือนพฤษภาคม 2555 ถึงเดือนเมษายน 2556 และทำการศึกษาลักษณะทางจุลกายวิภาคโดยกระบวนการทางพาราฟินเทคนิคย้อมสี hematoxylin และ eosin และวิเคราะห์ผลภายใต้กล้องจุลทรรศน์ ผลการศึกษาพบว่า หอยตลับมีค่าเฉลี่ยความยาวเท่ากับ 5.06±0.16 เซนติเมตร อัตราส่วนเพศผู้ต่อเพศเมียเท่ากับ 1 : 1.21 (เพศผู้ 136 ตัว และเพศเมีย 164 ตัว) การพัฒนาการของอวัยวะสืบพันธุ์ของหอยตลับเพศผู้และเพศเมียสามารถแบ่งออกเป็น 6 ระยะ คือระยะก่อนการพัฒนา ระยะเริ่มพัฒนา ระยะกำลังพัฒนา ระยะเซลล์สืบพันธุ์สุก ระยะวางเซลล์สืบพันธุ์ และระยะหลังวางเซลล์สืบพันธุ์ พบการวางเซลล์สืบพันธุ์ของหอยตลับตลอดการศึกษาหรือ 12 เดือนคำสำคัญ: วงจรการสืบพันธุ์ หอยตลับ (Meretrix casta, Chemnitz, 1782) ชายฝั่งทะเลแหลมผักเบี้ยThe study of reproductive cycle of Hard Clam (Meretrix casta, Chemnitz, 1782) collected from the coastal area of laem phak bia receiving effluent from phetchaburi municipal wastewater treatment system, The King's Royally Initiated Laem Phak Bia Environmental Research and Development Project, Phetchaburi Province. Twenty five clams were collected per month during May 2012 to April 2013 and examined using histological analysis through a paraffintechnique in conjunction with hematoxylin and eosin staining for the study of gametogenesis, gonadal development and the spawning cycle. An average maximum shell length of 5.06 ± 0.16 centimeters (n=300) was observed in this study. Sex ratio between males and females was 1 : 1.21 (136 males and 164 females). The reproductive cycle of males and females was classified into six stages: prefollicular development, initial development, developing, mature, partially spawned and spent. The spawning was observed every month.Keywords: Reproductive Cycle, Hard Clam (Meretrix casta, Chemnitz, 1782), Coastal Area of Laem Phak Bia