ปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะของผู้สูงอายุ: การประยุกต์ใช้แบบจำลองสมการโครงสร้าง (FACTORS AFFECTING ELDERLY’S DECISIONS TO USE PUBLIC TRANSPORTATION: THE APPLICATION OF STRUCTURAL EQUATION MODEL)

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเลือกเดินทางด้วยระบบขนส่งสาธารณะของผู้สูงอายุด้วยการวิเคราะห์แบบจำลองสมการโครงสร้าง โดยสำรวจข้อมูลจากการสัมภาษณ์กลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุในจังหวัดขอนแก่น นครราชสีมา และบุรีรัมย์ ซึ่งอยู่ในพื้นที่ที่มีระบบขนส่งสาธารณะให้บริการ เช่น รถไฟ รถโดยสารประจำทาง จำนวน 325 ตัวอย่าง การวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยันพบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อคุณภาพของระบบขนส่งสาธารณะ คือ สภาพรถ การบริการของพนักงาน ตารางเดินรถ และลักษณะทางกายภาพของสถานีขนส่ง แล้วจึงวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงสาเหตุของตัวแปรคุณภาพของระบบขนส่งสาธารณะ และสุขภาพของผู้สูงอายุที่มีอิทธิผลต่อความถี่ในการใช้ระบบขนส่งสาธารณะของผู้สูงอายุ พบว่า หากผู้สูงอายุมีสุขภาพดี และคุณภาพของระบบขนส่งดี จะส่งผลให้มีการเลือกใช้ระบบระบบขนส่งสาธารณะมากขึ้น โดยได้ค่าความสอดคล้องของแบบจำลองกับข้อมูลเชิงประจักษ์อยู่ในเกณฑ์ดี โดยพิจารณาจากค่าสถิติไค-สแควร์ เท่ากับ 131.269 ที่องศาอิสระเท่ากับ 75 ค่า p-value เท่ากับ 0.0001 ค่า CFI เท่ากับ 0.970 ค่า TLI เท่ากับ 0.958 ค่า RMSEA เท่ากับ 0.048 และค่า SRMR เท่ากับ 0.046คำสำคัญ: การเดินทางของผู้สูงอายุ ระบบขนส่งสาธารณะ การวิเคราะห์องค์ประกอบ การวิเคราะห์สมการโครงสร้างThis research aimed to investigate the factors that affect the decision making of older people in the selection of the public transportation system they choose to travel with. The analysis was performed using a structural equation model using data and statistics from 325 random questionnaires obtained through interviews. The data are collected in 3 provinces of the north-east of Thailand which had the public transportation system availability such as railway and public bus. A qualitative analysis was performed on the collective basis and confirmed that 4 factors affecting the quality of public transportation include the condition of the transport vehicle, staff service, timing and availability of the transport and the physical appearance of the terminal. The information obtained were used to figure out the relationship between the reasons and frequency of use for older people. The results of this research showed that if the older people are healthy and the quality of public transport is good they will choose to travel on public transport more. The analysis showed consistent results to that analyzed using the empirical modeling method which received a conformity value from the Chi-Square statistics of 131.269 and a degree of freedom of 75, p-value of 0.0001, CFI of 0.970, TLI of 0.958 and the RMSEA and SRMR 0.048 and 0.046 respectively.Keywords: Senior Traveling, Public Transportation, Factor Analysis, Structural Equation Modeling