สารที่ออกฤทธิ์ทางชีวภาพจากพืชในวงศ์กระดังงา (BIOACTIVE COMPOUNDS FROM THE ANNONACEAE PLANTS)

Abstract

พืชในวงศ์กระดังงามีประมาณ 128 สกุล ประกอบไปด้วยพืชมากกว่า 2,300 ชนิด โดยมีทั้งไม้ยืนต้น ไม้พุ่มและไม้เลื้อย กระจายทั่วไปในป่าดิบชื้นของทวีปแอฟริกา อเมริกาใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และออสเตรเลีย สำหรับประเทศไทยพบพืชในวงศ์กระดังงาประมาณ 40 สกุล ประกอบไปด้วยพืชประมาณ 200 ชนิดพันธุ์ในช่วงเกือบสามทศวรรษที่ผ่านมามีการศึกษาองศ์ประกอบทางเคมีและฤทธิ์ทางชีวภาพของพืชในวงศ์กระดังงากันอย่างกว้างขวาง พบว่าพืชในวงศ์กระดังงาให้สารเคมีที่ออกฤทธิ์ทางชีวภาพแบ่งออกเป็น 4 กลุ่มใหญ่ คือ อะซิโตจีนิน ไอโซควิโนลินอัลคาลอยด์ ไดเทอปีน และกลุ่มสุดท้ายคือ ฟลาวาโนนและชาล์โคน เนื่องจากพืชในวงศ์กระดังงาผลิตสารได้หลายกลุ่มรวมทั้งสารที่แยกได้ยังแสดงฤทธิ์ทางชีวภาพสูง พืชวงศ์นี้จึงได้รับความสนใจมาจนถึงปัจจุบัน ในบทความนี้จะนำเสนองานวิจัยของพืชวงศ์กระดังงาที่ผ่านมา รวมทั้งฤทธิ์ทางชีวภาพของสารที่แยกได้จากพืชวงศ์นี้คำสำคัญ: พืชวงศ์กระดังงา อะซิโตจีนิน ไอโซควิโนลินอัลคาลอยด์ ไดเทอปีน ฟลาวาโนน ชาล์โคนThe family Annonaceae consists of about 128 genera and over 2,300 species of plants including trees, shrubs and climbers, which distribute throughout the tropical rain forests of Africa, South America, Southeast Asia and Australia. In Thailand, there are about 40 genera containing approximately 200 species. The chemical constituents and biological activities of the Annonaceous plants have been intensively studied in the past three decades. The plants were reported to contain 4 groups of the bioactive compounds, which are acetogenins, isoquinoline alkaloids, diterpenoids, flavanones and chalcones. Since plants in this family provide a ready source of diverse natural products and a number of isolates show significant biological activities. Plants of the Annonaceae attached considerable attention until date. This review will give an account of previous studies as well as biological activities of the isolate compounds.Keywords: Annonaceae, acetogenin, isoquinoline alkaloid, diterpene, flavanone, chalcone