บทบาทของบรรณารักษ์กับการให้บริการวารสารวิชาการไทยในยุคเข้าถึงแบบเสรี

Abstract

บทคัดย่อ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารในยุคปัจจุบันมีผลต่อความเปลี่ยนแปลงรูปแบบธุรกิจวารสาร โดยเฉพาะกระบวนการจัดพิมพ์และการเผยแพร่วารสารได้เปลี่ยนรูปแบบเป็นอิเล็กทรอนิกส์ โดยให้เข้าถึงในรูปแบบออนไลน์ผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต บทความนี้นำเสนอจุดเริ่มต้นการเข้าถึงแบบเสรีทั้งในและต่างประเทศ และความสำคัญของวารสารเข้าถึงแบบเสรีต่อชุมชนวิชาการ เนื่องจากการพัฒนาวารสารเข้าถึงแบบเสรีเพิ่มมากขึ้นจึงจำแนกรูปแบบวารสารวิชาการไทยให้เข้าถึงแบบเสรี 3 รูปแบบ ได้แก่ 1) วารสารเข้าถึงแบบเสรีที่มีลักษณะแบบชื่อเดียว 2) คลังสารสนเทศสถาบัน และ 3) ฐานข้อมูลวารสารอิเล็กทรอนิกส์กลางของประเทศไทย รวมถึงบทบาทของบรรณารักษ์ยุคเข้าถึงแบบเสรีที่ต้องมีทักษะสำคัญ ได้แก่ การสร้างทัศนคติเชิงบวกต่อการเข้าถึงแบบเสรี การสนับสนุนให้ห้องสมุดใช้ทางเลือกในการเข้าถึงแบบเสรี การสนับสนุนการสร้างคลังสารสนเทศสถาบัน การเป็นผู้จัดการข้อมูล การสนับสนุนนักวิจัย การตีพิมพ์เผยแพร่บทความทางวิชาการ การให้ความรู้แก่ชุมชนวิชาการ การเผยแพร่ผลงานของตนเองในแหล่งสารสนเทศเข้าถึงแบบเสรี การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการเข้าถึงแบบเสรี การพัฒนาความรู้และทักษะทางวิชาชีพ และการเตรียมความพร้อมสำหรับบรรณารักษ์รุ่นใหม่ เพื่อส่งเสริมการดำเนินงานของห้องสมุดในยุคปัจจุบันโดยเชื่อมโยงการเข้าถึงแบบเสรีกับชุมชนวิชาการเข้าด้วยกัน ให้สามารถนำผลงานวิชาการมาใช้ให้เกิดประโยชน์และสร้างองค์ความรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ Abstract Information technology and communication in the current generation influences the changes of the journal business especially the publishing and distributing process which are changed into the electronic form. The electronic forms provide online access through the internet. This article presents the beginning of the open access both inside the country and overseas along with the importance of the accessibility to the journal over the academic community due to the increasing accessibility of the journal. The access to the Thai academic journal can be classified into 3 categories which are 1) Open access journal with an individual title 2) institutional repositories and 3) Electronic journal databases in Thailand, including the role of librarians in the open access era which requires skills. The required skills such as the developing of the positive attitudes towards free accessibility and the support to use  free alternative library and the encouragement to create of the Institute of the information archives as well as being a data manager, The support of the researcher’s academic publication and the distribution of the academic journal and articles, self-distributing of the open access of the journal in the information sources, the study of the open access and the development of the knowledge and skills as well as the preparation of the new librarians. These activities are to promote and encourage the library operations in the current generation by linking the open access to the academic communities which could develop the ability to apply the academic result to the benefit and effectively develop the knowledge.   คำสำคัญ: วารสารเข้าถึงแบบเสรี การเข้าถึงแบบเสรี บรรณารักษ์ การบริการวารสารวิชาการ Keyword: Open access journal, Open access, Librarian, Scholarly journal services