การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ชุมชนอโยธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

Abstract

การมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ชุมชนอโยธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา The Participation of Local People for Ecotourism Development of Ayothaya Community in Phra Nakhon Si Ayutthaya Provinceบทคัดย่อ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาศักยภาพแหล่งท่องเที่ยวตามข้อมูลพื้นฐานของชุมชน อโยธยา 2. เพื่อศึกษาการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ชุมชนอโยธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ เลือกผู้ให้ข้อมูลหลักแบบเจาะจงควบคู่กับการเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบลูกโซ่  ใช้แบบสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง เก็บรวบรวมข้อมูล ด้วยวิธีการสังเกต และการสัมภาษณ์ เชิงลึกกับกลุ่มผู้ให้ข้อมูลหลัก จำนวนรวม 17 คน ได้แก่ ประชาชนที่มีภูมิลำเนาอยู่ในเขตเทศบาลเมืองอโยธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จำนวน 7 คน ที่ผู้ประกอบการเกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว จำนวน 5 คน และเป็นผู้นำชุมชน จำนวน 5 คน  1 อาจารย์ ว่าที่ร้อยตรี ดร. คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ 2 ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร. คณะบริหารธุรกิจและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิ 3 อาจารย์ ดร. คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลสุวรรณภูมิผลการวิจัยพบว่า การท่องเที่ยวตามข้อมูลพื้นฐานของชุมชนอโยธยา มีศักยภาพแหล่งท่องเที่ยว 3 องค์ประกอบ คือ มีศักยภาพด้านทรัพยากรการท่องเที่ยวที่เป็นสิ่งดึงดูดใจของนักท่องเที่ยว มีศักยภาพด้านการเข้าถึงแหล่งท่องเที่ยว และมีศักยภาพด้านสิ่งอำนวยความสะดวกในแหล่งท่องเที่ยว สำหรับการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ชุมชนอโยธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ใช้กระบวนการศึกษาการมีส่วนร่วม 5 องค์ประกอบ พบว่า ด้านความภาคภูมิใจต่อชุมชนและการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ ประชาชนมีความภาคภูมิใจในแหล่งท่องเที่ยว เนื่องจากเห็นว่าการท่องเที่ยวก่อให้เกิดเศรษฐกิจที่มั่นคงภายในชุมชน ประชาชนทุกคนจึงมีหน้าที่เป็นหูเป็นตาสอดส่องความเรียบร้อยของชุมชนและการรักษาทรัพยากรการท่องเที่ยวต่าง ๆ ด้านการมีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ปัญหา ประชาชนมีบทบาทหน้าที่น้อยเนื่องจากการจัดการและการวางแผนส่วนใหญ่จะเป็นหน้าที่ของหน่วยงานรัฐและผู้นำชุมชน ด้านการมีส่วนร่วมในการพัฒนา ประชาชนมีส่วนร่วมน้อยเนื่องจากการบริหารการจัดการมีเจ้าของพื้นที่ท่องเที่ยวและหน่วยงานท้องถิ่นภาครัฐดูแล ด้านการแบ่งปันประโยชน์และกระจายรายได้ คนในชุมชนส่วนหนึ่งรับจ้างขายสินค้าหรือรับจ้างผลิตสินค้าจำหน่ายให้กับร้านค้าในตลาดน้ำ และด้านการมีส่วนร่วมในการติดตามผลการดำเนินงาน ประชาชนมีส่วนร่วมในการลงมติในที่ประชุมตามโอกาสที่มีการเรียกประชุมของหมู่บ้าน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องสามารถนำไปเป็นข้อมูลพื้นฐานเพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนในการ พัฒนาการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ในพื้นที่ ซึ่งพื้นที่แห่งนี้มีศักยภาพการท่องเที่ยว แต่ยังควรได้รับการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของชุมชนด้านการมีส่วนร่วมในการวิเคราะห์ปัญหา และด้านการมีส่วนร่วมในการพัฒนา ประชาชนในชุมชนจะต้องให้ความร่วมมือกับหน่วยงานท้องถิ่น และเปิดโอกาสให้หน่วยงานท้องถิ่นเข้าให้ความรู้ทางการท่องเที่ยว คำสำคัญ : การมีส่วนร่วมของชุมชน / อโยธยา / การ ท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์Abstract The objectives of this qualitative research were 1) to study the tourism potential according to the basic information of Ayothaya Community 2) to study community participation in developing ecotourism at Ayothaya Community, located in Ayutthaya Province. The qualitative research data were gathered through purposive sampling together with snow ball sampling by employing semi-structure interview, observation and in-depth interview. The primary informants were 17 people; 7 local people living in Ayothaya Municipality, 5 tourism entrepreneurs, and 5 community leaders. The results revealed that, according to the basic information of Ayothaya Community, there were three elements of tourism potential, namely tourism resources which attract tourists, access to tourist sites and tourist facilities. In terms of community participation in developing ecotourism at Ayothaya Community, the research methodology was divided into five elements. Regarding pride in community and participation in developing ecotourism, the informants were proud of their tourist attraction due to tourism resulting in stable economy in community and the people should, therefore, be responsible for putting the community in order and preserving its tourism resources. Regarding participation in problems analysis, the community slightly took part in, due to the fact that the management and planning roles belonged to governmental sectors and community leaders. Regarding participation in developing the people, the community slightly participated in, due to the fact that those who were in charge of managing were the landowners as well as the local governmental sectors. Regarding the allocation of interests and the distribution of income, some of the community members worked as a shop assistant and produced products sold to the shops at the Floating Market. Regarding participation in following up the implementation, the community members only participated in the referendum voting when they were called to attend the community’s meeting. The relevant organizations can utilize the research results as the fundamental information to enhance the community participation regarding developing ecotourism at Ayothaya Community which has capability for tourism. However, the community participation is needed so as to analyze community problems and take part in community development. The community people have to cooperate with the local organizations as well as to provide an opportunity to be informed the tourism knowledge. Keywords: Participation of Local People / Ayothaya / Ecotourism