การศึกษาอุปลักษณ์มโนทัศน์ของ눈 [nun] ‘ตา’ 귀[kwi] ‘หู’ 코 [kʰo] ‘จมูก’ และ 입 [ʔip] ‘ปาก’

Abstract

(A STUDY OF CONCEPTUAL METAPHOR OF눈 [nun] ‘EYE’ 귀 [kwi] ‘EAR’ 코 [kʰo] ‘NOSE’ and 입 [ʔip] ‘MOUTH’)บทคัดย่อการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษามโนทัศน์ของคำว่า눈 [nun] ‘ตา’ 귀 [kwi] ‘หู’  코 [kʰo] ‘จมูก’ และ 입 [ʔip] ‘ปาก’  ในภาษาเกาหลี โดยเก็บข้อมูลคำในประโยคจำนวน 8,410 ประโยค จากคลังข้อมูลภาษาเกาหลีของสถาบันภาษาเกาหลีแห่งชาติ และสำนวนเกาหลีจากพจนานุกรมสำนวนเกาหลีที่มี눈 [nun] ‘ตา’ 귀 [kwi] ‘หู’  코 [kʰo] ‘จมูก’ และ 입 [ʔip] ‘ปาก’ จำนวน 225 สำนวน โดยเริ่มจากการวิเคราะห์หาคุณสมบัติร่วมของ눈 [nun] ‘ตา’ 귀 [kwi] ‘หู’  코 [kʰo] ‘จมูก’ และ 입 [ʔip] ‘ปาก’ พบว่ามีคุณสมบัติร่วมกับสถานที่ สิ่งของ และสิ่งมีชีวิต  และวิเคราะห์ความเป็นอุปลักษณ์โดยในการวิเคราะห์ข้อมูลใช้แนวคิดทฤษฎีการวิเคราะห์อุปลักษณ์ของ Lakoff and Johnson (1980) ผลการศึกษาพบถ้อยคำอุปลักษณ์จำนวน 1,100 ถ้อยคำอุปลักษณ์ โดยสามารถจำแนกเป็น  3  อุปลักษณ์มโนทัศน์ ได้แก่  (1) อุปลักษณ์สถานที่ มีอุปลักษณ์มโนทัศน์ 5 กลุ่ม ได้แก่ สถานที่ปิดล้อม สถานที่มีบริเวณ สถานที่สว่าง  สถานที่มีระยะทาง และสถานที่มีความหนาแน่น (2) อุปลักษณ์สิ่งของมีอุปลักษณ์มโนทัศน์ 8 กลุ่ม ได้แก่ ของใช้ สิ่งของเปลี่ยนการครอบครองได้ บรรจุภัณฑ์ สิ่งของเสียหายได้ สิ่งทอ เครื่องมือ สิ่งของส่องแสงได้ และเครื่องจักร (3) อุปลักษณ์สิ่งมีชีวิต มีอุปลักษณ์มโนทัศน์ 2 กลุ่ม ได้แก่ คน และ สัตว์ ผลของการศึกษานี้ทำให้เข้าใจระบบความคิดของคนเกาหลีผ่านอุปลักษณ์มโนทัศน์ของอวัยวะในร่างกาย และเป็นประโยชน์ในการเรียนการสอนภาษาเกาหลีและการสื่อสารข้ามวัฒนธรรมซึ่งผู้ที่ศึกษาภาษาเกาหลีย่อมต้องนำความรู้เกี่ยวกับการใช้ภาษาในเชิงอุปลักษณ์ประกอบกับการศึกษาภาษาเกาหลีเพื่อสื่อสารกับชาวเกาหลีได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไปคำสำคัญ : อุปลักษณ์มโนทัศน์  / ภาษาเกาหลี / ตา หู จมูก ปากAbstractThe purposes of this research were to study the Conceptual Metaphor of the words 눈 [nun] ‘eyes’ 귀 [kwi] ‘ears’ 코 [kʰo] ‘nose’ and 입 [ʔip] ‘mouth’ in Korean language. The words in 8,410 sentences were collected from the Korean language national corpus of The National Institute of the Korean Language, and 225 Korean idioms with the words 눈 [nun] ‘eyes’ 귀 [kwi] ‘ears’ 코 [kʰo] ‘nose’ and 입 [ʔip] ‘mouth’ were taken from the Korean idiom dictionary. The analysis started from finding the attribute of  눈 [nun] ‘eyes’ 귀 [kwi] ‘ears’ 코 [kʰo] ‘nose’ and 입 [ʔip]. There were 3 attributes. They were place, things and living things, in addition to analysing metaphorical meaning by conceptual metaphor theory developed by Lakoff and Johnson (1980). The results were found that there are 1,100 metaphorical meanings. They were divided into three kinds of Conceptual Metaphor namely (1) Conceptual Metaphor of place consisting of five concepts. They were PLACE WITH BOUNDARY, PLACE WITH AREA, PLACE WITH BRIGHTNESS, PLACE WITH DISTANCE and PLACE WITH DENSITY. (2) Conceptual Metaphor of things consisting of eight concepts. They were APPLIANCES, THINGS WHICH CAN HAVE THEIR OWNERS CHANGE, PACKAGES, THINGS WHICH CAN BE DAMAGED. TEXTILES, EQUIPMENT, THINGS THAT CAN SHINE, and MACHINES.  (3) Conceptual Metaphor of living things, consisting of two concepts. They were HUMANS and ANIMALS. This research outcome leads us to understand the conceptual system of Korean through organs metaphor. The benefit of this research also supports Korean study and cross cultural comunication that is neccessary to Korean learners for effectively communicating with native Korean.Keyword: conceptual metaphors / Korean /eyes, ears, nose, mouth