การพัฒนารูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน A Development of Buddhist Ethical Leadership Model of Basic Education School Administrators

Abstract

บทคัดย่อการวิจัยเรื่องการพัฒนารูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน  มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานและเพื่อตรวจสอบความเป็นไปได้ของรูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน วิธีการดำเนินการวิจัยแบ่งออกเป็น 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 สร้างรูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโดยการวิเคราะห์เอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก  กับผู้ให้ข้อมูลหลักจำนวน 10 คน ขั้นตอนที่ 2  พัฒนารูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน  ด้วยวิธีการหาค่าความเที่ยงตรงเชิงเนื้อหา  โดยหาค่าดัชนีความสอดคล้องกับผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน  5  คน ได้ค่าระหว่าง  .60 - 1.00   และจัดสนทนากลุ่ม   (Focus Group Discussion) ผู้ทรงคุณวุฒิจำนวน 10 คน เพื่อพิจารณาความเหมาะสมของรูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน  ซึ่งผู้ทรงคุณวุฒิมีความเห็น  สอดคล้องกันว่ารูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานมีความเหมาะสมที่จะนำไปใช้เป็นรูปแบบในการบริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานได้    ขั้นตอนที่ 3 ตรวจสอบความเป็นไปได้ของรูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน โดยใช้แบบสอบถามแบบมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีค่าความเชื่อมั่นทั้งฉบับเท่ากับ  .89  กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยคือ ผู้บริหารสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา จังหวัดปทุมธานี จำนวน 166 คน ทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการหาค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานผลการวิจัย สรุปได้ดังนี้1.  รูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานที่พัฒนาขึ้นประกอบด้วย 3 หลักธรรม ได้แก่ หลักทศพิธราชธรรม 10 ประกอบด้วย 10 ด้าน จำนวน 56 ข้อ  หลักพรหมวิหารธรรม 4 ประกอบด้วย 4 ด้าน จำนวน 21 ข้อ และหลักสังคหวัตถุธรรม 4  ประกอบด้วย 4 ด้าน จำนวน 26 ข้อ2. ผลการตรวจสอบความเป็นไปได้ของรูปแบบภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนาของผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานตามความคิดเห็นของกลุ่มตัวอย่างผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน พบว่า หลักทศพิธราชธรรม 10 โดยรวมและรายด้าน 8  ด้านมีความเป็นไปได้ในระดับมากที่สุด มี 2 ด้านคือ ด้านทานและตปะมีความเป็นไปได้ในระดับมาก  หลักพรหมวิหารธรรม 4โดยรวมและรายด้านทุกด้านมีความเป็นไปได้ในระดับมากที่สุด  หลักสังคหวัตถุธรรม 4โดยรวมและรายด้าน 3 ด้านมีความเป็นไปได้ในระดับมากที่สุด  และมี 1 ด้านคือ ด้านทานมีความเป็นไปได้ในระดับมาก คำสำคัญ     :   การพัฒนารูปแบบ ภาวะผู้นำจริยธรรมทางพุทธศาสนา ผู้บริหารสถานศึกษาขั้นพื้นฐานAbstract                                                  This research regarding a development of Buddhist ethical leadership model of Basic Education school administrators had the objectives of developing a Buddhist ethical leadership model of basic education school administrators and examining the feasibility of the Buddhist ethical leadership model of Basic Education school administrators. The researches were conducted in 3 stages as follows. Stage 1 Building a Buddhist ethical leadership model of Basic Education school administrators by conducting document analysis and in-depth interviewing 10 key informants. Stage 2 Developing the Buddhist ethical leadership model of Basic Education school administrators by having 5 experts examine its content validity and then calculating Index of Item-Objective Congruence (IOC),  obtaining the values between .60 - 1.00. A focus group discussion of 10 experts was managed to examine the appropriateness of the Buddhist ethical leadership model of Basic Education school administrators. The expert group, by consensus, opinioned the model appropriate to be used as a management model for school administration. Stage 3 Examining the feasibility of the Buddhist ethical leadership model of Basic Education school administrators using a 5-level rating scale questionnaire with the alpha reliability of .89 The samples consisted of 166 school administrators in schools under the Office of the Basic Education Commission, Pathum Thani Province. Data were analyzed by mean and standard deviation.             The research results revealed as follows.             1. The Buddhist ethical leadership model of Basic Education school administrators that was developed consisted of 3 moral principles: Royal Virtues 10 having 10 aspects with 56 items, Sublime States of Mind 4 having 4 aspects with 21 items, and Base of Sympathy 4 having 4 aspects with 20 items.             2. The results of the examination of the feasibility of the Buddhist ethical leadership model of Basic Education of school administrators by the sample group of school administrators revealed as follows. The Royal Virtues 10 as a whole and 8 aspects were opinioned at the highest feasibility level and 2 aspects, i.e. the Charity and Tapa were opinioned at the high feasibility level. The Sublime States of Mind 4 as a whole and individual aspects were opinioned at the highest feasibility level. The Bases of Sympathy 4 as a whole and 3 aspects were opinioned at the highest feasibility level and 1 aspect, the Charity, was opinioned at the high feasibility level. Keywords: Model Development, Buddhist Ethical Leadership,Basic Education School Administrators