การศึกษาสภาพปัญหาด้านการสื่อสาร วิธีการสื่อสาร ผลการใช้วิธีการสื่อสาร และการมีส่วนร่วมของผู้ที่เกี่ยวข้องกับวิธีการสื่อสารของเด็กที่มีความต้องการจำเป็นพิเศษ ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุตรดิตถ์ หน่วยบริการตรอน
Keywords:
คำสำคัญ: วิธีการสื่อสาร, เด็กที่มีความต้องการจำเป็นพิเศษ, ครูการศึกษาพิเศษ, ผู้ดูแลเด็กที่มีความต้องการจำเป็นพิเศษAbstract
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา 1) สภาพปัญหาด้านการสื่อสาร 2) วิธีการสื่อสาร 3) ผลของการใช้วิธีการสื่อสาร และ 4) การมีส่วนร่วมของผู้ที่เกี่ยวข้องกับวิธีการสื่อสารกับเด็กที่มีความต้องการจำเป็นพิเศษ กลุ่มเป้าหมาย คือ ครูการศึกษาพิเศษ และผู้ดูแลเด็กที่มีความต้องการจำเป็นพิเศษ ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดอุตรดิตถ์ หน่วยบริการตรอน จำนวน 14 คน ได้มาโดยวิธีการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก วิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหาการสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการศึกษา พบสภาพปัญหาด้านการสื่อสารของเด็กออทิสติก และเด็กที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา บางคนสามารถพูดได้เป็นคำ 1 พยางค์ แต่ส่วนใหญ่ ไม่สามารถใช้ภาษาในการพูดสื่อสารได้ ไม่สามารถบอกความต้องการของตนเองได้ เมื่อครูและผู้ดูแลไม่สามารถตอบสนองต่อความต้องการ เด็กจะแสดงพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ เช่น กรีดร้อง เอาหัวโขกพื้น ตีผู้อื่น ขัดขวางต่อการเรียนรู้ และพัฒนาการ ซึ่งครูการศึกษาพิเศษและผู้ดูแล มีวิธีการสื่อสารกับเด็กออทิสติก โดยการใช้บัตรภาพ การสัมผัส การจูงมือ การให้หยิบของสิ่งที่ต้องการ การใช้กระดานสื่อสาร การพูดการอธิบายซ้ำๆ การใช้สื่อที่หลากหลาย การใช้สัญลักษณ์ การใช้สิ่งของและสถานการณ์จริง มีวิธีการสื่อสารกับเด็กที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา โดยการใช้บัตรภาพ การใช้สายตา ท่าทางในการสื่อสาร การพูดซ้ำๆ การใช้โทรศัพท์ในการเปิดภาพหรือเสียง การใช้ภาษากาย ภาษามือ การเรียกชื่อ การให้หยิบของสิ่งที่ต้องการ การใช้สิ่งของและสถานการณ์จริง การเคาะให้ได้ยินเสียง การสังเกต และการจับมือทำ ผลของการใช้วิธีการสื่อสาร ดังกล่าวส่งผลให้ครูการศึกษาพิเศษและผู้ดูแล กับเด็กออทิสติก มีความเข้าใจกันมากขึ้น เข้าใจความต้องการ เข้าใจภาษาที่สื่อสาร รับรู้ ตอบสนองต่อสิ่งที่เด็กต้องการได้รวดเร็วมากขึ้น ปฏิบัติตามคำสั่งได้มากขึ้น มีพัฒนาการด้านการสื่อสารดีขึ้น สามารถช่วยเหลือตนเองได้ในการทำกิจกรรม มีพฤติกรรมที่ดีขึ้นเมื่อต้องการสิ่งต่างๆ กับเด็กที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา สามารถปฏิบัติตามคำสั่ง ปฏิบัติกิจกรรม หรือกิจวัตรประจำวันของตนเองได้ บอกความต้องการของตนเองได้ มีพัฒนาการความเข้าใจภาษาและการแสดงออกทางภาษาดีขึ้น พูดเป็นคำและประโยคเพื่อสื่อสารได้มากขึ้น และนักสหวิชาชีพมีส่วนร่วมในการตัดสินใจเลือกวิธีการสื่อสาร และสอนวิธีการสื่อสารดังกล่าว ให้ผู้ปกครองนำไปฝึกเด็กที่บ้านอย่างต่อเนื่องDownloads
References
จริยา บุตรทอง. (2563). การพัฒนาทักษะการสื่อสารโดยใช้วิธีการสอนเพ็คส์ (PECS) ร่วมกับ หลักการ สอนแบบ 3R’s สำหรับเด็กออทิสติก ศูนย์การศึกษาพิเศษมหาจักรีสิรินธร ประจำจังหวัดนครนายก (ปริญญานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี, ปทุมธานี.
ฐาวรี ขันสาโรง. (2560, มกราคม-เมษายน). การพัฒนาทักษะการสื่อสารด้วย PECS สำหรับบุคคลออทิสติก. วารสารยุวประสารท กองสุขภาพจิต กรมการแพทย์กระทรวงสาธารณสุข, 1(1),48.
ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา. (2565). คู่มือการดูแลสุขภาพจิตเด็ก กลุ่มปัญหาการเรียน (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
นพวรรณ ศรีวงค์พานิช, ชนิสา เวชวิรุฬห์, วันทนี ผลสมบูรณ์, จันทร์เพ็ญ ธัชสินพงษ์, อนัญญา อนุพรวัฒนากิจ, ธีรพล เชื้อสุข, และสุภาภรณ์ ระยันต์. (2562, กันยายน). เด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ. วารสารราชานุกูล สืบค้นจาก https://th.rajanukul.go.th/preview-4007.
ปรมะ สตะเวทิน. (2533). หลักและทฤษฎีการสื่อสาร. หน่วยที่ 1-8. นนทบุรี: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช.
เพ็ญแข ลิ่มศิลา, และธีรารัตน์ แทนขำ. (2562). คู่มือฝึกและดูแลเด็กออทิสติกสำหรับผู้ปกครอง.(พิมพ์ครั้งที่ 2), สมุทรปราการ : โรงพยาบาลยุวประสารทไวทโยปถัมภ์.
ภรภัทร โยธี. (2567). การศึกษาการใช้หนังสือนิทานพัฒนาทักษะการพูดสำหรับเด็กที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา ศูนย์การศึกษาพิเศษ ประจำจังหวัดศรีสะเกษ.
ลีลาวดี เสมสมบูรณ์. (2565). ผลการใช้วิธีเพ็คส์ (PECS) ในการพัฒนาทักษะการสื่อสารของเด็กออทิสติก ศูนย์การศึกษาพิเศษ เขตการศึกษา 12 จังหวัดชลบุรี. วารสารมหาวิทยาลัยเซนต์จอร์น, 45-60.
ศรัณย์ กันธิยะ. (2566, กันยายน-ธันวาคม). การพัฒนาความสามารถทางการสื่อสารโดยใช้้รูปภาพของเด็กที่มีภาวะออทิซึม ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนกาวิละอนุกูล. คุรุสภาวิทยาจารย์ JOURNAL OF TEACHER PROFESSIONAL DEVELOPMENT, 4(3), 57-69.
สุจิตรา สุขเกษม. (2556). ผลของการใช้สมุดสื่อสารภาพแบบพกพาที่มีผลต่อความสามารถในการสื่อสารเด็กบกพร่องทางพัฒนาการและสติปัญญากลุ่มงานการศึกษาพิเศษ สถาบันราชานุกูล. วารสารราชานุกูล 2556. 28(2), 1-12.
สุพัตรา ปสังคโท. (2552, มกราคม-เมษายน). การฝึกทักษะการสื่อสารในชีวิตประจำวันของเด็กออทิสติกโดยใช้ป้ายกระดานสื่อสาร. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 3(1), 51-58.
เสาวนีย์ พิชัยรักษ์. (2561, พฤษภาคม). พัฒนาการทางภาษาและคำแนะนำสำหรับเด็กที่มีพัฒนาการทางภาษาล่าช้า. วารสารสมิติเวช, สืบค้นจาก https://www.samitivej hospitals.com.
สำนักบริหารงานการศึกษาพิเศษ. (2551). คู่มือครู เทคนิคการจัดการเรียนรูปแบบการจัดกิจกรรมสร้างเสริมประสบการณ์ สําหรับนักเรียนที่มีความบกพรองทางสติปัญญา (กลุ่มฝึกได้) (พิมพ์ครั้งที่ 1). กรุงเทพฯ: บริษัท บียอนด์พับลิสชิ่ง จำกัด.
หรรษา องคสิงห์, และสุริยะ ประทุมรัตน์. (2563, มกราคม-มิถุนายน). ระบบแลกเปลี่ยนภาพเพื่อการสื่อสาร : แนวทางการส่งเสริมทักษะการสื่อสารสำหรับเด็กออทิสติก. วารสารวิชาการศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร, 21(1), 170-181.
Isabella Schmidt. (2024). AAC and autistic: Improve communication in autistic spectrum child. from https://www.darwynhealth.com/.
Robert L. Koegel & Lynn Kern Koegel. (2019). Pivotal Response Treatment for Autism Spectrum Disorders. USA: Stanford University School of Medicine Stanford, CA.
