This research has objectives for 1) studied the travel behavior of tourists and travelers 2) studied the factors that had influence to average expense of tourists and travelers and 3) studied flexible value of average expense per income of tourists and travelers by gathered data from survey with questionnaire with Thai tourists and travelers that traveled in 2008, participant as 400 persons by use the data analysis of travel behavior and by use frequency, percentage and multiple linear regression equation for find the factor that had influence per average expense. Studied results found that travel behavior of tourists and travelers, by average expense behavior per day of most of tourists and travelers had expense 1,501 – 2,500 baht. Main objective of travel, most of them for tour and relaxation. Travel frequency, most of them travel 4-5 times/year. Categories of destination place, most of them went to shopping. Studies results the factor that had influence per average expense in Bangkok metropolitan of tourists found that age, single status, amount of joint in travels and amount of average holidays in 1 year varied with average expense. While income per month, categories of destination place, shopping mall, rests place such as hotel, means of transport such as airplane varied with average expense. Factor that had influence to average expense in Bangkok metropolitan of Thai traveler found that income per month, means of transport by bus and airplane, amount of average holidays in 1 year, categories of destination place such as shopping mall and ancient remains/temple varied with average expense. Analysis results the flexible of average expense per income found that flexible value of average expense per average income of tourists and travelers had high flexible that means the tourism is expensive goods that over necessary for life in vision of Thai tourists and travelers. From discover that income, destination place such as shopping mall, means of transport such as airplane had influence per average expense of tourists and travelers which effect to so that increased tourism income. So, we suggested that had better to campaign for high income tourists are increased travel such as Thai tourists that are businessmen and American, European tourists because this group tourists had high average expense. Key word: tourism behavior บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพฤติกรรมการท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจร 2) ศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายเฉลี่ยของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจร และ 3) ศึกษาค่าความยืดหยุ่นของค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อรายได้ของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจร โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการสารวจด้วยแบบสอบถามจากนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจรชาวไทย ที่เดินทางท่องเที่ยวปี 2551 จานวน 400 คน ใช้การวิเคราะห์ข้อมูลพฤติกรรมการท่องเที่ยว โดยใช้ความถี่ ร้อยละ และสร้างสมการถดถอยพหุเชิงเส้นเพื่อหาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายเฉลี่ย ผลการศึกษาพบว่า พฤติกรรมการท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจรไม่ค่อยแตกต่างกันมากนัก โดยพฤติกรรมการใช้จ่ายเฉลี่ยต่อคนต่อวันของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจรโดยส่วนใหญ่ มีการใช้จ่าย 1,501-2,500 บาท วัตถุประสงค์หลักการเดินทาง โดยส่วนใหญ่เพื่อท่องเที่ยวและพักผ่อน ความถี่ในการเดินทางโดยส่วนใหญ่เดินทาง 4-5 ครั้งต่อปี ประเภทของสถานที่ท่องเที่ยวหลักโดยส่วนใหญ่ไปชอปปิ้ง ผลการศึกษาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายเฉลี่ยในกรุงเทพมหานครของนักท่องเที่ยว พบว่า อายุ สถานภาพโสด จานวนผู้ร่วมเดินทาง และจานวนวันหยุดเฉลี่ยในรอบ 1 ปี แปรผกผันกับค่าใช้จ่ายเฉลี่ย ในขณะที่ รายได้ต่อเดือน ประเภทสถานที่ท่องเที่ยวแหล่งท่องเที่ยวประเภทแหล่งช็อปปิ้ง สถานที่พักค้างคืนประเภทโรงแรม รูปแบบพาหนะประเภทเครื่องบิน แปรผันตามกับค่าใช้จ่ายเฉลี่ย สาหรับปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายเฉลี่ยในกรุงเทพมหานครของนักทัศนาจรชาวไทย พบว่า รายได้ต่อเดือน รูปแบบพาหนะรถโดยสาร และเครื่องบิน จานวนวันหยุดเฉลี่ยในรอบ1 ปี ประเภทของสถานที่ท่องเที่ยวแหล่งท่องเที่ยวประเภทช็อปปิ้ง และโบราณสถาน/วัด แปรผันตามกับค่าใช้จ่ายเฉลี่ย ผลการวิเคราะห์ความยืดหยุ่นของค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อรายได้ พบว่า ค่าความยืดหยุ่นของค่าใช้จ่ายเฉลี่ยต่อรายได้ของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจรมีค่าความยืดหยุ่นสูง หมายความว่าการท่องเที่ยวเป็นสินค้าราคาแพงที่เกินความความจาเป็นต้องใช้ในการดารงชีวิต ในสายตาของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจรชาวไทย จากข้อค้นพบที่ว่า รายได้ แหล่งท่องเที่ยวประเภทช็อปปิ้ง รูปแบบพาหนะประเภทเครื่องบิน มีอิทธิพลต่อค่าใช้จ่ายเฉลี่ย ของนักท่องเที่ยวและนักทัศนาจร ซึ่งจะส่งผล ทาให้รายได้จากการท่องเที่ยวเพิ่มขึ้น ดังนั้นน่าจะมีการรงรงค์ให้นักท่องเที่ยวที่มีรายได้มากมาท่องเที่ยวเพิ่มขึ้น เช่นนักท่องเที่ยวชาวไทยที่ประกอบอาชีพประกอบธุรกิจส่วนตัว และนักท่องเที่ยวชาวอเมริกายุโรป เพราะกลุ่มนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้มีค่าใช้จ่ายเฉลี่ยมาก คำสาคัญ: พฤติกรรมการท่องเที่ยว
